CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patates üreticilerinin içinde bulunduğu zor durumu yerinde görmek amacıyla Niğde’nin Çiftlik ilçesine bağlı Alay kasabasını ziyaret etti ve çiftçilerin şikayetlerini dinledi. Üreticilerin yaşadığı sıkıntılara dikkat çeken Gürer, durumu şu sözlerle özetledi: “Yılın başında Adana’daki turfanda patatesi zirai donun vurmasıyla depolardaki ürünlerin bir bölümü için talep oluştu. Fakat tüccarların sadece daha iyi şartlarda saklanan patatesleri tercih etmesi, küçük ölçekli aile işletmelerinin elindeki ürünlerin depoda kalmasına yol açtı. Bu patatesler ne yazık ki hayvan yemi olmaya terk edildi. Büyük şehirlerde kilogramı minimum 20 liradan satılan, marketlerde ise 35-40 liraya kadar ulaşan patates meselesine kamusal bir anlayışla yaklaşılmaması, ürünün gıda olarak sofralara ulaşmasını engelledi.”
“TMO’NUN MÜDAHALESİ ŞARTTI”
Üreticilerin sorunlarıyla kaderine terk edildiğini vurgulayan Gürer, patates yetiştiricilerinin bu ekim döneminde geçtiğimiz yıla oranla çok daha büyük güçlüklerle yüzleşeceğini ifade etti. Tohumluk patates maliyetlerinin yükseldiğini ancak hasat edilen mahsulün para etmediğini dile getiren Gürer, ürünlerin elverişsiz depolama koşullarının da ciddi bir problem olduğunun altını çizdi. Gürer, bu noktada devletin Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) vasıtasıyla duruma el koyması gerektiğini savunarak şu ifadeleri kullandı:
“Eğer TMO bu mahsulleri satın alıp sağlıklı koşullarda depolasaydı, hem vatandaşlarımız makul fiyata patates tüketebilecek hem de üreticimiz mağduriyet yaşamayacaktı. Piyasayı tüccarın insafına bıraktığınızda, tüccar kendi işine gelen ürünü istediği fiyattan alıp stokluyor ve piyasaya dilediği fiyattan sürerek kâr elde ediyor. Ancak üretici, ‘Bu patateslerin tamamı artık satılamaz, hayvan yemi olacak’ demek zorunda kalıyor. Bu durum, milli servetin heba edilmesi demektir. Patatesin tohumunu 15-20 bin TL gibi bir rakama alıp, yetiştirdiğiniz ürünü 1 liraya dahi satamayınca mahsulünüz çöp oluyor. Böyle bir şey kabul edilebilir mi? Bir yanda vatandaş markette patatese 30-40 lira ödemek zorunda kalırken, diğer yanda üretici 1 liraya bile alıcı bulamıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ise bu tabloyu sadece izlemekle yetiniyor. Şayet TMO, üç ay evvel bu patatesleri alsaydı, hem üretici para kazanır hem de bu ürünler çöpe gitmezdi.”
“DEPOLARDAKİ PATATES HAYVAN YEMİ OLDU”
Bölgedeki patates üreticilerinden Hacı Mehmet Gezerkaya ise yaşadıkları çıkmazı şu şekilde anlattı:
“Bu sene 700 ton patates ürettim. Ne var ki tarladayken bunun sadece 200 tonunu satmayı başarabildim, kalanını depoya kaldırdım. Şimdi depodaki bu ürüne tüccar gelip talip olmadı. Kilosunu 3-4 liradan vermeyi teklif ettim ama alıcı çıkmadı. An itibarıyla 1 liradan bile satılmıyor. Patates depoda çürüdü ve şu an hayvanlara yedirilmeyi bekliyor. Mahsulümüz hayvan yemi oldu, çöpe gitti. Zaten artık yenilecek durumda da değil. Bu sebeple hayvan yemi olarak ayırdık. Sadece Alay kasabasında hâlâ 6-7 bin ton civarında satılamamış patates bulunuyor. Tüccar dışında ürünümüzü satacak kimsemiz yok. Fiyatlar ne zaman biraz yükselmeye başlasa, derhal ithalat devreye sokuluyor ve fiyatlar yeniden çakılıyor. Bu durum bize zarar üstüne zarar ettiriyor. Bu bölge bir patates üretim merkezi, buradaki herkesin geçimi patatese bağlı. Patatesi depolamak bir maliyet, şimdi çürüdüğü için depodan boşaltmak ise apayrı bir maliyet. Boşaltma işlemi için işçi masrafı gerekiyor. 200 ton patatesi depodan çıkarmak için en az 200 bin lira masraf yapacağız. Kâr etmeyi bir kenara bıraktık, sürekli zarar ediyoruz. Bankalara olan borçlarımız da katlanarak artıyor. Devletimizden çiftçinin banka kredilerini faizsiz ertelemesini talep ediyoruz, aksi halde kimse bu işin içinden çıkamayacak. Bütün çiftçilerin bankalara borcu var. Yoksa hacizler, icra takipleri başlayacak. Tüm çiftçiler borçlu. Bakanımız geçtiğimiz günlerde geldi fakat bir depoya dahi girip bakmadı. Bakanlar yalnızca büyük firmalarla görüşüyor. Bizim gibi küçük üreticileri kimse görmüyor.”