HABER MERKEZİ Oluşturulma Tarihi: Temmuz 03, 2025 16:04
Bilim insanları, Antik Mısır döneminde yaşamış bir insana ait tam genom haritasını ilk defa başarıyla çıkardı. Bu başarı, 1985 yılında yapılan kısmi DNA çıkarma girişiminden yaklaşık 40 yıl sonra gelmiş olup, genetik bilimi alanında çığır açan bir gelişme olarak nitelendiriliyor. Araştırmanın kapsamlı bulguları, 2 Temmuz’da saygın bilim dergisi Nature’da okuyucuyla paylaşıldı.
**Tarihi Bir Gizem Çözülüyor**
Mısırbilimcilerin Mısır’ın zengin arkeolojik mirası üzerine yıllardır yürüttüğü kapsamlı çalışmalara rağmen, Antik Mısırlıların genetik yapısı büyük ölçüde bir sır olarak kalmıştı. Geçmişte yapılan üç farklı genetik analiz, DNA’nın sıcak iklim koşullarında iyi korunamaması sebebiyle yalnızca sınırlı sonuçlar verebilmişti.
Fakat, İngiltere merkezli Francis Crick Enstitüsü ve Liverpool John Moores Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, yaklaşık bir asırdır müzede saklanan bir dişten eksiksiz bir DNA dizilimi elde etmeyi başardı. Bu dişin, 1902 senesinde Kahire’nin takriben 265 kilometre güneyindeki Nuwayrat köyünde keşfedildiği biliniyor. Karbon tarihleme analizleri, dişin sahibinin M.Ö. 2855 ile 2570 yılları arasında yaşadığını gösterdi.
**DNA ANALİZLERİ ŞAŞIRTICI GERÇEKLERİ GÖSTERDİ**
Genetik incelemeler, bu bireyin DNA’sının %80 oranında Kuzey Afrika kökenli olduğunu, geri kalan %20’lik kısmının ise Mezopotamya’daki Bereketli Hilal bölgesiyle genetik bir bağ taşıdığını ortaya koydu. Araştırmacılar, dişler üzerinde yürüttükleri kimyasal analizler neticesinde, bu kişinin tüm yaşamını Mısır topraklarında geçirdiğini de teyit etti.
Popsci haberine göre, Liverpool John Moores Üniversitesi’nden arkeolog Joel Irish, iskelet kalıntılarının bireyin yaşam tarzına dair önemli ipuçları taşıdığını belirtti. Irish, “İskelette, oturma kemiklerinde bir genişleme, kollarında sürekli tekrarlanan ileri-geri hareketlere bağlı aşınmalar ve sağ ayağında ise şiddetli bir eklem iltihabı tespit ettik,” dedi.
Araştırmacılar, bu kanıtlardan yola çıkarak bireyin büyük olasılıkla bir çömlekçi olduğunu değerlendiriyor. Özellikle ayaktaki eklem iltihabının, çömlekçi çarkının sürekli kullanımıyla bağlantılı olabileceği düşünülüyor. Ancak, bu kişinin yüksek statülü bir mezara defnedilmiş olması, sıradan bir zanaatkar için beklenmedik bir durum yaratıyor. Irish bu çelişkiyi, “Belki de işinde olağanüstü yetenekli veya başarılıydı, bu da onun sosyal statüsünü yükseltmiş olabilir,” sözleriyle açıklıyor.
**GELECEKTEKİ KEŞİFLER İÇİN YENİ BİR KAPI ARALANDI**
Çalışmanın başyazarı Adeline Morez Jacobs, bu bulgunun gelecekteki araştırmalar için kritik bir başlangıç noktası olduğunu vurguladı. Jacobs, “Bu bireye ait DNA verilerini, kemik ve dişlerden topladığımız diğer tüm ipuçlarıyla birleştirerek bütüncül bir tablo oluşturduk. Gelecekte elde edilecek yeni Antik Mısır DNA örneklerinin, Batı Asya’dan Mısır’a yönelik göç hareketlerinin ne zaman başladığına dair daha net bilgiler sunacağını umuyoruz,” diye konuştu.