Time dergisinde yer alan bir habere göre, Columbia Üniversitesi Doğurganlık Merkezi tarafından geliştirilen STAR (Sperm Tespit ve Ayrıştırma Robotu) isimli yenilikçi sistem, azospermi tanısı konmuş erkeklerde dahi yaşayabilir sperm hücrelerini bulma kapasitesine sahip.
Bu teknolojinin umut olduğu vakalardan biri, Rosie takma adıyla anılan 38 yaşındaki bir kadına ve eşine ait. Neredeyse 19 yıldır çocuk sahibi olma mücadelesi veren çift, erkeğe konulan azospermi teşhisi nedeniyle yıllarca sonuç alamamıştı. Fakat STAR sisteminin kullanımıyla bir dönüm noktası yaşandı ve Rosie, Mart 2025’te hamile kalmayı başardı. Çiftin bebeklerini Aralık ayında kucaklarına alması bekleniyor.
**“TEK BİR ÖRNEKTE 8 MİLYON GÖRÜNTÜLÜK TARAMA”**
Columbia Üniversitesi Doğurganlık Merkezi’nin Direktörü Dr. Zev Williams, Today.com’a yaptığı açıklamada, geleneksel metotlarla incelendiğinde hiç sperm içermediği düşünülen meni örneklerinde bile “görünmez” olarak nitelendirilen spermlerin var olabileceğini ifade etti.
Araştırmacılar, bu teknolojinin işleyişini açıklarken, yüksek çözünürlüklü görüntüleme sistemleri kullanarak bir meni örneğini bir saatten daha kısa bir sürede taradı ve bu süreçte 8 milyondan fazla görüntü oluşturdu. Gelişmiş yapay zeka algoritması, bu devasa veri yığını içerisinden üç adet canlı sperm hücresini başarıyla belirledi. Sonrasında bu hücreler, bir robot aracılığıyla büyük bir hassasiyetle toplandı.
Dr. Williams, Bump.com’a verdiği bir diğer demeçte, sistemin hassasiyetini çarpıcı bir benzetmeyle anlattı: “Bunu, on futbol sahası büyüklüğündeki bir alana yayılmış saman yığınında tek bir iğne aramak gibi düşünebilirsiniz. STAR sistemi işte bu düzeyde bir hassasiyet sunuyor.”
**YAPAY ZEKA DESTEKLİ TÜP BEBEK BAŞARISI**
Bulunan bu nadir sperm hücreleri, aynı gün içerisinde Rosie’nin yumurtalarını döllemek için kullanıldı. Bu işlem sonucunda elde edilen embriyoların rahme transferi başarıyla gerçekleştirildi. Rosie, şu an itibarıyla hamileliğinin beşinci ayını yaşıyor. Time dergisine verdiği bir röportajda duygularını, “Sabahları uyandığımda hâlâ bunun bir rüya olup olmadığını kendime soruyorum,” sözleriyle dile getirdi.
**MALİYET 3.000 DOLARIN ALTINDA**
CNN’e konuşan Dr. Williams, STAR sistemiyle sperm bulma ve dondurma işleminin toplam maliyetinin 3.000 doların hemen altında olduğunu belirtti. GoodRx verilerine göre ABD’de 12.400 ila 30.000 dolar arasında maliyeti olan geleneksel tüp bebek tedavileriyle kıyaslandığında bu rakam, teknolojinin yalnızca yeni bir umut kapısı aralamakla kalmayıp aynı zamanda önemli bir finansal avantaj sağladığını da gösteriyor.
**“UMUT VERİCİ AMA DİKKATLİ OLUNMALI”**
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği Başkanı Dr. Robert Brannigan ise Washington Post’a verdiği demeçte konuya daha temkinli yaklaştı. Sistemin heyecan verici bir gelişme olduğunu kabul etmekle birlikte, daha fazla klinik veriye ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi: “İlk izlenimler oldukça umut vaat edici, ancak tıp alanında, bilhassa üreme sağlığı gibi hassas bir konuda, daha kapsamlı araştırmaların yapılması şarttır.”
**Erkek kısırlığı artıyor**
Bu teknolojik gelişme, dünya genelinde artış gösteren erkek kısırlığı sorunu bağlamında daha da önem kazanıyor. 2017 yılında yayımlanan bir araştırma, 1973 ile 2011 yılları arasında Batılı erkeklerin sperm sayılarında %52,4 gibi endişe verici bir düşüş olduğunu ortaya koymuştu. Uzmanlara göre bu düşüşün arkasında çevresel faktörler ile birlikte obezite, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam tarzı gibi modern hayatın getirdiği olumsuzluklar yatıyor.