Gündelik yaşamdaki stres, endişe ve gerginliğin bedensel bir sonucu olarak ortaya çıkan diş sıkma (bruksizm), fark edilmediğinde ağız ile çene sağlığını riske atan önemli bir alışkanlıktır. Bu problem, bilhassa gece uykusu esnasında meydana gelerek yalnızca dişlere değil, aynı zamanda çene eklemine, baş ve boyun bölgesindeki kaslara da zarar verebilir. Peki, uykunuzda istem dışı kendinize hasar vermenize yol açan bu durumun altında yatan sebepler nelerdir? İşte diş gıcırdatmanın 5 gizli tehlikesi ve bu durumdan korunma yöntemleri…
DİŞ SIKMA (BRUKSİZM) NE ANLAMA GELİR?
Bruksizm, bireyin genellikle gece uykusu sırasında veya gergin olduğu zamanlarda farkında olmadan dişlerini sıkması ya da gıcırdatması durumuna verilen isimdir. Çoğunlukla kişinin haberi olmadan gerçekleşen gece bruksizminin yanı sıra, gündüzleri de yoğun stres, öfke veya derin bir odaklanma anında bu durum yaşanabilir. Bu davranış, ilerleyen dönemlerde hem genel yaşam kalitesini düşürebilir hem de diş sağlığı üzerinde ciddi olumsuzluklara neden olabilir.
DİŞ SIKMANIN YOL AÇTIĞI ZARARLAR NELERDİR?
Uzun bir süre devam eden diş sıkma davranışı, vücutta çeşitli sorunların ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir. Bu durumun en sık karşılaşılan zararları şunlardır:
1. Dişlerde Aşınma ve Kırılma Riski
Dişlerin devamlı olarak sıkılması ve gıcırdatılması, diş minesinin ciddi ölçüde yıpranmasına yol açar. Bu durum zaman içerisinde dişlerde hassasiyetin yanı sıra çatlak ve kırıkların oluşmasına da neden olabilir.
2. Çene Ekleminde Ağrı ve Fonksiyon Bozuklukları
Sürekli baskı altında kalan ve Temporomandibular eklem (TME) olarak bilinen çene ekleminde ağrı, klik sesi ve hatta kilitlenme gibi sorunlar görülebilir. Sabah saatlerinde çene kaslarında hissedilen yorgunluk, bu durumun yaygın bir belirtisidir.
3. Baş, Boyun ve Kulak Bölgesinde Ağrılar
Çeneyi çevreleyen kasların normalden fazla kasılması, baş ağrılarına, boyunda sertliğe ve kulaklarda çınlamaya yol açabilmektedir. Bu tür ağrıların sıklıkla migren veya sinüzit gibi başka rahatsızlıklarla karıştırılması mümkündür.
4. Diş Eti ve Destekleyici Dokularda Hasar
Dişler üzerindeki uzun süreli basınç, diş etlerinde çekilmeye, dişlerin pozisyonunda değişikliklere, sallanmaya ve hatta zamanından önce dökülmelere sebep olabilir.
5. Düşük Uyku Kalitesi
Gece boyunca defalarca tekrarlanan diş sıkma eylemi, sadece kişinin kendi uykusunu değil, aynı zamanda partnerinin de uykusunu bölebilir. Bunun bir sonucu olarak, sabahları yorgun uyanma ve gün içinde konsantrasyon güçlüğü çekme gibi problemler sıkça yaşanır.
DİŞ SIKMANIN SEBEPLERİ NELERDİR?
Bruksizm probleminin temelinde birden fazla faktör bulunabilir. Başlıca nedenler arasında şunlar sayılabilir:
* Yoğun stres ve anksiyete
* Bastırılmış öfke ve duygusal gerginlik
* Çeşitli uyku rahatsızlıkları
* Yanlış veya eksik yapılmış dental restorasyonlar (dolgular/protezler)
* Kafein ve alkol gibi uyarıcıların tüketimi
Bu etkenlerden bir veya birkaçının birleşimi, istem dışı diş sıkma alışkanlığını tetikleyebilmektedir.
DİŞ SIKMA PROBLEMİNE KARŞI NELER YAPILABİLİR?
Bu rahatsızlığın üstesinden gelmek için hem diş hekimliği yaklaşımları hem de psikolojik destek yöntemleri bir arada etkili sonuçlar verebilir. İzlenebilecek bazı yollar şunlardır:
* Kişiye özel hazırlanan koruyucu gece plaklarının kullanılması
* Stres ve anksiyete ile başa çıkma teknikleri (terapi, meditasyon, nefes egzersizleri)
* Fizyoterapi ve çene kaslarına yönelik masajlar
* Sağlıklı bir uyku rutini oluşturulması
* Alkol, kafein gibi uyarıcı maddelerden uzak durulması
* Çene kaslarını rahatlatmaya yönelik egzersizler yapılması