Kaynak, Peter Northrop/MRC Toxicology Unit
Haber bilgisi
Yazan, Harriet Heywood
Unvan, BBC News, Cambridgeshire
24 dakika önce
Araştırmacılar, toksik nitelikteki “sonsuz kimyasallar” olarak bilinen PFAS’a karşı bir korunma yöntemi keşfettiklerini açıkladı. İnsan yapımı sentetik maddeler olan perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler (PFAS), yapışmaz tavalardan su geçirmez kıyafetlere, rujlardan gıda ambalajlarına kadar pek çok üründe karşımıza çıkabiliyor.
Bu kimyasallar, yağ ve suya karşı dayanıklılık kazandırmak amacıyla tercih edilse de, doğada kolayca parçalanmıyor. Ayrıca, belirli kanser türleri için riski artırma gibi çeşitli sağlık problemleriyle ilişkilendiriliyorlar.
Cambridge Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, insan bağırsağındaki bazı mikrop türlerinin farklı PFAS moleküllerini absorbe etme ve bu maddelerin olumsuz tesirlerini hafifletme yeteneğine sahip olduğunu ortaya koydu.
‘Yavaş zehir’
Doğada çözünmesi binlerce yıl alabilen PFAS’ın hem çevre hem de insan sağlığı üzerindeki etkilerine dair kaygılar giderek büyüyor. İnsanların büyük bir kısmı bu kimyasallara gıda ve su tüketimiyle temas ediyor. Bu maddeler bazen idrarla vücuttan uzaklaştırılsa da, çoğu zaman atılamayıp senelerce vücutta birikebiliyor.
Çalışmanın baş yazarı ve Cambridge Üniversitesi MRC Toksikoloji Birimi’nde görevli bir araştırmacı olan Dr. Anna Lindell, PFAS’ın oldukça yaygın olduğunu ve herkeste mevcut olduğunu belirtiyor: “Bir dönemler PFAS’ların güvenli olduğu düşünülüyordu, fakat artık durumun böyle olmadığı net. Düşük dozlarda ani toksik etki göstermedikleri için tehlikelerinin anlaşılması vakit aldı. Adeta yavaş etki eden bir zehir gibiler.”
Araştırmanın ortak yazarlarından Dr. Indra Roux ise PFAS’ın halihazırda çevremizde ve bedenlerimizde bulunduğunu, bu nedenle tesirlerini hafifletmenin önemini vurguluyor ve ekliyor: “PFAS’ı tamamen ortadan kaldırmanın bir yöntemini henüz bulamasak da, elde ettiğimiz bulgular bu maddeleri en çok hasar yarattıkları yerden, yani vücudumuzdan uzaklaştırma yöntemleri geliştirme ihtimalini doğuruyor.”
Kaynak, MRC Toxicology Unit
Bilim insanları, insan bağırsağında yer alan özel bakteri türlerinin, PFAS’ı absorbe etme ve kendi hücreleri içinde gruplar halinde biriktirme konusunda olağanüstü bir yeteneğe sahip olduğunu saptadı. Araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Kiran Patil, bu durumu, “PFAS’ın bu şekilde kümelenmesi sayesinde, bakteriler kendilerini zehirli tesirlerden muhafaza ediyor gibi duruyor” sözleriyle açıklıyor.
Araştırmacılar bu sonuca, farelerin mikrobiyomunu “insanlaştırmak” amacıyla bağırsaklarına dokuz farklı bakteri türü yerleştirerek ulaştı. Bu bakterilerin, farelerin tükettiği PFAS’ı süratle topladığı ve sonrasında bu kimyasalların dışkı yoluyla vücuttan uzaklaştırıldığı gözlemlendi.
Bu bulgu, bağırsak mikrobiyomunun zehirli PFAS kimyasallarının vücuttan atılmasına destek olabileceğine dair ilk kanıt niteliğini taşıyor; ancak çalışma henüz insanlar üzerinde denenmedi.
Bu bulgular ışığında, Dr. Lindell ve Dr. Patil, girişimci Peter Holme Jensen ile güçlerini birleştirerek Cambiotics adında bir startup şirketi hayata geçirdi. Ekibin hedefi, bağırsaklardaki faydalı mikropların miktarını çoğaltarak PFAS’ın zehirli etkilerine karşı koruma sunacak probiyotik bir besin takviyesi geliştirmek.
Kaynak, MRC Toxicology Unit