NWA 16788, Kızıl Gezegen’den gezegenimize ulaşmış bilinen en büyük göktaşı olarak kayıtlara geçti. Kasım 2023’te Nijer’in Agadez bölgesinde bulunan bu olağanüstü gök cismi, tam 24,5 kilogram ağırlığındadır. Temmuz ayında Sotheby’s tarafından düzenlenecek bir açık artırmada satışa sunulacak olan bu ender parçanın, uzmanlara göre 4 milyon dolara varan bir fiyata ulaşması bekleniyor.
Sotheby’s’in sağladığı bilgilere göre, bu meteoritin büyüklüğü, kendisinden sonraki en büyük Mars taşından %70 daha fazladır. Bu durum, gezegenimizde bugüne dek tespit edilen yaklaşık 400 Mars kökenli göktaşı arasında onu son derece özel kılmaktadır.
Bilim insanları, bu göktaşının kökeninin Mars yüzeyine çarpan bir asteroit olduğunu ifade ediyor. Bu çarpışmanın yarattığı etkiyle uzay boşluğuna savrulan taşın, yolculuğu sırasında maruz kaldığı yoğun ısı ve basınç nedeniyle bazı kısımları camsı bir yapıya büründü. Ayrıca, gezegenimizin atmosferine girerken meydana gelen sürtünme sonucu oluşan camsı dış katman, bu destansı yolculuğun kanıtlarını üzerinde taşıyor.
Sotheby’s’in bilim ve doğa tarihi bölümü başkan yardımcısı Cassandra Hatton, bu keşfi “nesillerde bir kez rastlanabilecek türden” şeklinde nitelendirdi. Hatton, “Kızıl rengi, boyutu ve zamanın aşındırdığı yapısıyla bu taş, Mars ile kurulan nadir bir fiziksel temas” sözleriyle parçanın eşsizliğine dikkat çekti.
Ancak NWA 16788’in müzayede yoluyla satılacak olması, bilim camiasında bir tartışma başlattı. Edinburgh Üniversitesi’nden paleontolog Prof. Steve Brusatte, bu tür değerli bir parçanın özel bir koleksiyona gitmesine karşı çıkıyor. Brusatte, “Bu taşın yeri bir milyarderin kasası değil, bir müzedir” diyerek, göktaşının halka açık sergilenmesi gerektiğini vurguladı.
Bu görüşe karşılık, Leicester Üniversitesi’nden gezegen bilimci Dr. Julia Cartwright, özel koleksiyonculuğun bilime katkı sağladığına dikkat çekti. Cartwright, “Meteorit koleksiyonerleri olmasaydı, bilimsel inceleme için bu kadar çok numuneye sahip olamazdık” şeklinde konuştu. Ayrıca, NWA 16788’e ait bir referans numunesinin zaten Çin’deki Purple Mountain Gözlemevi’nde bilimsel çalışmalar için muhafaza edildiğini belirtti.
REKOR BİR FİYAT BEKLENTİSİ
NWA 16788’in, önceki rekorları geride bırakarak satılmasına kesin gözüyle bakılıyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse, 2021 yılında Christie’s müzayede evi tarafından satılan ve içinde Mars atmosferi barındıran bir başka göktaşı 200 bin dolara alıcı bulmuştu. O dönemde bu parça için belirlenen başlangıç fiyat aralığı yalnızca 30 bin ile 50 bin dolar arasındaydı.