Amerika Birleşik Devletleri’nde bakır fiyatları, Başkan Donald Trump’ın salı günü metallerin ithalatına yüzde 50 oranında bir gümrük vergisi getirme niyetini duyurmasının ardından keskin bir tırmanışa geçti. New York’ta işlem gören bakır vadeli kontratları, pound başına 5,69 dolara ulaşarak yaklaşık yüzde 13’lük bir sıçrama kaydetti ve Londra piyasasındaki artışları ciddi şekilde aşarak tarihi bir kapanış seviyesine ulaştı.
New York’taki fiyatlar Çarşamba günü Türkiye saatiyle 03.30 sularında 5,59 dolar seviyesine bir miktar geri çekilse de, bu rakam Trump’ın duyurusundan önceki düzeyinin oldukça üzerinde kalmayı sürdürdü.
Başkan Trump, televizyondan canlı yayınlanan bir kabine toplantısında konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunurken fazla detaylandırma yapmadı. Ticaret Bakanı Howard Lutnick ise yönetimin bu karara önümüzdeki günlerde resmiyet kazandıracağını belirtti. Lutnick ayrıca, yeni verginin bu ay sonu veya Ağustos ayının başında uygulamaya konulabileceğine işaret etti.
Bu adımın zamanlaması, Trump’ın Amerika Birleşik Devletleri’ne karşı ticaret fazlası olan ülkelere yönelik “karşılıklı vergi” uygulama taahhüdü için belirlediği 1 Ağustos tarihinin yaklaşmasıyla da dikkat çekiyor.
Başkanın, ticaret ortaklarına gümrük vergisi oranlarını içeren mektuplar gönderdiği ve Çarşamba günü yedi ülke için daha özel oranların duyurulacağını ifade ettiği bildirildi. Halihazırda ABD’nin İngiltere, Çin ve Vietnam ile ticaret anlaşmaları bulunuyor.
Geniş bir kullanım alanına sahip olan bakır, bu gümrük vergisinin elektronik, inşaat ve endüstriyel makine sektörleri üzerinde baskı oluşturacağı anlamına geliyor. Bu durumun, tüm sektörlerde büyük olasılıkla enflasyonist bir etki yaratması bekleniyor.
Bu durum, Trump’ın Federal Rezerv (Fed) Başkanı Jerome Powell üzerindeki faiz indirimi baskılarını artırdığı bir zamanda yaşanıyor. Nitekim Powell, geçen hafta yaptığı bir konuşmada, eğer belirsizliğe yol açan ve ekonomik istikrarı tehlikeye atan yeni ABD gümrük vergileri olmasaydı, Fed’in parasal gevşemeye çoktan gitmiş olacağını belirtmişti.
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu verilerine göre, ülke geçen sene yıllık tüketiminin takriben yarısına denk gelen 810 bin metrik ton rafine bakır dışarıdan temin etti. Bu ithalatta Şili en büyük tedarikçi konumundayken, onu Kanada izliyor.
Bakır ithalatına getirilmesi planlanan yüzde 50’lik tarife, Haziran ayında uygulamaya konulan alüminyum ve çelik vergileriyle aynı orana sahip olacak.
Henüz kesin bir oran duyurulmamış olsa da, bir bakır vergisinin gündeme gelmesi sürpriz olmadı; zira Trump yönetimi Şubat ayında metal ithalatıyla ilgili bir Bölüm 232 soruşturması açmıştı. Bu soruşturma, Başkan’ın ulusal güvenlik endişelerini gerekçe göstererek gümrük vergisi uygulama yetkisinin olup olmadığını tespit etmeyi hedefliyor.
Trump, Salı günkü açıklamalarında ayrıca, ilaçlara yönelik yüzde 200 oranında bir gümrük vergisinin de “yakın bir zamanda” uygulanacağını duyurdu. Bununla birlikte, sektörün yeni duruma uyum sağlaması için en az bir yıllık bir geçiş süreci tanınacağını da belirtti.