Akın İpek’in FETÖ kapsamında yargılanmasının ardından 2015’te Hazine’ye, sonrasında ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Varlık Fonu’na aktarılan Koza Altın (yeni unvanıyla Türkiye Altın İşletmeleri AŞ), Kayseri-Nevşehir sınır hattında 11 senedir işlettiği altın madenini genişletme çalışmalarında son aşamaya geldi. Projenin kaderini belirleyecek olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı inceleme değerlendirme komisyonu, 8 Ağustos’ta Ankara’da bir araya gelecek. Komisyondan çıkacak olası bir onay, bölgedeki maden sahasının mevcut durumdan 557 hektara yükseltilmesinin önünü açacak.
Şirket tarafından sunulan bilgilere göre, bölgede mevcut durumda 472 bin 367 tonluk bir üretim gerçekleştiriliyor. Hazırlanan çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporu ise bu kapasitenin toplamda 45 milyon tona çıkarılmasını öngörüyor. Madenden elde edilecek cevherlerin, 948.81 hektarlık bir alana yayılan Himmetdede İşletmesi’ne taşınması planlanıyor. Kırma işlemi sırasında oluşacak fazla cevherin depolanacağı ve cevher zenginleştirme sürecinde toksik bir kimyasal olan siyanürün kullanılacağı da raporda belirtiliyor.
Proje kapsamında, şirketin faaliyet göstermeyi talep ettiği tarım arazileri üzerinde patlatmalı kazı yöntemi uygulanacak. Bu doğrultuda, her yıl 6 milyon 459 bin kilogram ANFO tipi patlayıcı ile 320 bin 457 adet dinamitin yemleyici olarak kullanılması planlanıyor. Projenin en endişe verici yönlerinden biri ise ÇED sahasının en yakın yerleşim birimine sadece 212 metre uzaklıkta olması. Eylül 2024’te Nevşehir’in Avanos ilçesine bağlı Mahmatlar köyünde düzenlenen halkın katılımı toplantısında, bölge sakinleri projeye sert tepki göstermişti. Köylüler, projenin tarım ve hayvancılık faaliyetlerini bitireceğini vurguladı. Buna karşılık, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı heyeti, tutanağa “Halk tarafından program yapılması istenmemiştir. Halk bilgilenmek istememiştir” şeklinde not düştü.
Daha önce şirket, bölgedeki faaliyetleri için aldığı “ÇED olumlu” kararının 2016’da Kayseri 2. İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmesiyle karşılaşmıştı. Ancak şirket, 2009/7 sayılı bir genelgeyi kullanarak bakanlıktan yeniden onay almayı başardı. Söz konusu genelge, mahkemelerin iptal kararlarına rağmen ÇED raporlarının tekrar hazırlanmasına ve hatta halkın katılımı toplantısı yapılmaksızın sürecin başlatılmasına imkan tanıyor. Bu sayede proje, inceleme değerlendirme komisyonunun kapalı kapılar ardında yürüttüğü toplantıların ardından yeniden masaya yatırılıyor.