Yönetim Kararlarında Yapay Zekâ Dönemi: Terfi ve İşten Çıkarmalar Algoritmalara Emanet

HABER MERKEZİ
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 10, 2025 15:41

Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirilen güncel bir çalışma, idarecilerin yapay zekâ tabanlı teknolojileri yalnızca operasyonel verimlilik için değil, aynı zamanda çalışanların kariyer geleceklerini şekillendirmek amacıyla da yoğun bir şekilde benimsediğini gözler önüne serdi. OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT, Microsoft Copilot ve Google Gemini gibi üretken yapay zekâ platformları, artık terfi, zam ve hatta iş akdinin feshi gibi kritik personel kararlarında önemli bir rol oynuyor.

Haziran ayının sonlarında Resume Builder’ın 1.342 Amerikalı yöneticiyle yürüttüğü bir anket, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Katılımcıların %60’ının, ekiplerindeki çalışanlar hakkındaki hayati kararları alırken üretken YZ’den yararlandığı tespit edildi. Bu teknolojinin kullanıldığı alanlar arasında maaş zamları (%78), terfiler (%77), işten çıkarmalar (%66) ve iş akdinin sonlandırılması (%64) gibi konular başı çekiyor. Daha da dikkat çekici olan ise, bu yöneticilerin beşte birinin bu tür önemli kararları sıkça doğrudan yapay zekânın değerlendirmesine bıraktığını belirtmesidir.

**EĞİTİM EKSİKLİĞİNE RAĞMEN GÜVEN YÜKSEK**

Bu yaygın kullanıma rağmen dikkat çeken bir çelişki mevcut. Ankete katılan yöneticilerin %65’i üretken YZ’yi düzenli olarak kullandığını ifade ederken, bu grubun üçte ikisi konuyla ilgili herhangi bir resmi eğitim almadığını itiraf ediyor. Eğitim eksikliğine karşın, ekip yönetiminde YZ’den faydalanan idarecilerin %71’i, bu teknolojinin objektif ve adil kararlar verme kapasitesine güvendiğini dile getiriyor.

Yapay zekânın yönetimdeki rolü, kritik kararların ötesine geçiyor. İdareciler, bu teknolojiyi gündelik görevlerde de etkin bir şekilde kullanıyor. Örneğin, %97’si eğitim dokümanları hazırlarken, %94’ü personel gelişim programları oluştururken, %91’i performans değerlendirmeleri yaparken ve %88’i Performans İyileştirme Planları (PIP) hazırlarken üretken YZ’den destek alıyor.

**İNSAN KAYNAĞININ YERİNİ ALIYOR**

Teknolojinin rolü destek sağlamaktan öteye geçerek, doğrudan insan gücünün yerini almaya başlıyor. Üretken YZ kullanan yöneticilerin %46’sına, bu teknolojinin mevcut bazı görevleri tamamen üstlenip üstlenemeyeceğini analiz etme görevi verildiği belirtiliyor. Bu yöneticilerin %57’si yapay zekânın belirli pozisyonların yerini alabileceğine inanırken, %43’lük bir kesim ise halihazırda bazı pozisyonları yapay zekâ ile ikame ettiklerini doğruluyor.

**İŞE ALIM SÜREÇLERİ DE DÖNÜŞÜYOR**

Yapay zekânın etkisi işe alım süreçlerinde de belirginleşiyor. Farklı bir çalışmaya göre, ABD ve İngiltere’deki şirketlerin %20’si, adaylarla ilk mülakatları dahi üretken YZ aracılığıyla yapıyor. İşe alım süreçlerinde yapay zekâ kullanan firmaların oranı %70’e varmışken, ilginç bir şekilde bu firmaların yalnızca %38’i adaylarda spesifik yapay zekâ yetkinlikleri arıyor. Buna paralel olarak, işverenlerin %57’sinin artık pozisyonlar için üniversite diploması zorunluluğunu kaldırmış olması da dikkat çekici bir diğer gelişme.

**”İNSANİ DOKUNUŞ KAYBEDİLMEMELİ”**

Resume Builder kariyer danışmanı Stacie Haller, bu gidişata dair önemli uyarılarda bulunuyor. Yöneticilerin yapay zekâyı bilinçli kullanmaları gerektiğini belirten Haller, “Yapay zekâ, karar mekanizmalarını hızlandırsa da empati kurma ve bağlamı anlama yeteneğinden mahrumdur. Yanlış veya eksik verilerle alınan kararlar, ciddi olumsuzluklara yol açabilir. Personel yönetiminde insan unsurunun korunması esastır,” diyor. Haller’e göre, şirketlerin verimlilik, hız ve maliyet avantajı gibi hedeflerle genAI kullanımını yaygınlaştırması anlaşılabilir bir durum. Fakat bu teknolojinin başarısının, insan denetimiyle dengelenmesine ve belirlenmiş etik çerçeveler dahilinde uygulanmasına bağlı olduğunun altını çiziyor.