HABER MERKEZİ
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 11, 2025 16:01
İklim değişikliğinin sonuçları, dünya çapında yüzlerce yanardağın yeniden faaliyete geçmesine neden olabilir ve bu gelişme, küresel ısınmanın mevcut etkilerini daha da şiddetlendirebilir.
Bilim insanları tarafından geliştirilen en son modellere göre, Patagonya’daki buzulların altında yer alan magma hareketlenebilir. Buzulların geri çekilmesiyle birlikte, bu bölgedeki volkanların aktifleşmesi tetiklenebilir.
Dünya, şu an için yakın bir gelecekte yoğun bir volkanik tehdit ile karşı karşıya olmasa da, elde edilen bulgular buzullardaki süratli erimenin gelecekte volkanik patlama olasılığını artırabileceğine işaret ediyor.
Bu etkinin yüzlerce, hatta binlerce yıllık bir zaman diliminde ortaya çıkması öngörülüyor. Ancak, özellikle altında 100’den fazla gizli yanardağ barındıran Antarktika gibi bölgelerde, şimdiden önlem alınması hayati bir önem taşımaktadır.
**YENİ ÇALIŞMA DİKKAT ÇEKİCİ SONUÇLAR ORTAYA KOYDU**
Yürütülen araştırma, bir zamanlar Güney Amerika’nın güney ucunu kaplamış olan Patagonya buz tabakasının 18 bin yıl önceki halini mercek altına alıyor. O dönemde, kalın buz katmanının altındaki magma, yerin 10-15 kilometre derinliğinde basınç altında kalarak kristalleşmiş durumdaydı.
İklimin ısınması ve buzulların erimesi neticesinde bu basınç ortadan kalktı. Bunun sonucunda yer kabuğu yukarı doğru bir hareket sergiledi ve magma içindeki gazlar genleşerek volkanik püskürmelere zemin hazırlayan koşulları meydana getirdi.
Geçmişteki patlamaları anlamak amacıyla bilim insanları, Şili’de bulunan altı volkandan alınan numuneleri analiz etti. Yapılan incelemeler, günümüzde pasif halde olan Mocho-Choshuenco volkanının aktivitesinin, bölgedeki buzulların hareketliliğinden ciddi ölçüde etkilendiğini kanıtladı. Buzulların çekilmesini takiben yaklaşık 3 bin ila 5 bin yıl sonra volkanik püskürmelerin gerçekleştiği saptandı.
Günümüzde Patagonya’daki buzulların hızla erimesiyle bölgedeki bazı kara parçalarının beklenmedik bir süratle yükselmesi, bilim insanları arasında endişeye yol açıyor.
Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden volkanolog Pablo Moreno-Yaeger, “Buzullar genellikle altlarındaki yanardağların patlama hacmini kısıtlayıcı bir rol oynar. Fakat iklim değişikliği sebebiyle buzullar eridikçe, bu volkanların daha sık ve daha kuvvetli patlamalar sergileyeceğini tahmin ediyoruz,” dedi.
**BENZER DURUM İZLANDA’DA DA TESPİT EDİLDİ**
İzlanda’da volkanları ve buzulları araştıran bilim insanları, benzer bir fenomenin yaşandığını daha önce saptamıştı. Ancak bu yeni çalışma, aynı etkinin kıta ölçeğinde de meydana gelebildiğini gösteren ilk araştırmalardan biri olma niteliği taşıyor.
Moreno-Yaeger, “Araştırmamız, bu olgunun yalnızca İzlanda’ya özgü olmadığını, Antarktika’da da yaşanabileceğini ortaya koyuyor. Kuzey Amerika, Yeni Zelanda ve Rusya gibi kıtasal bölgeler de artık bilim insanlarının çok daha yakından takip etmesi gereken yerler arasına girmiştir,” şeklinde konuştu.
Antarktika’da yapılan simülasyonlar, buz kütlelerindeki aşırı erimenin gelecekteki volkanik patlamaları çoğaltabileceğini gösteriyor. Magma, buz tabakasını tamamen yaramasa bile, onu içeriden eritme gücüne sahip olabilir.
Moreno-Yaeger, “Zamanla meydana gelen birden fazla patlamanın birikimli etkisi, sera gazı salınımını artırarak uzun vadede küresel ısınmayı körükleyebilir. Bu durum, eriyen buzulların patlamaları tetiklediği, patlamaların ise daha fazla ısınma ve erimeye neden olduğu bir kısır döngü meydana getirir,” diye ekledi.
Bilim insanları, bu tip felaket senaryolarını mümkün olan en erken aşamada tespit edip gerekli önlemlerin alınmasını sağlamayı amaçlıyor.