Kaynak:Cnnturk.com
İslam dünyasında müstesna bir konuma sahip olan Cuma günlerinde eda edilen namazlar, Müslümanlar tarafından yoğun bir ilgiyle araştırılmaktadır. Özellikle Cuma namazının ardından kılınmasıyla bilinen Zuhr-i Ahir namazı, en çok merak edilen konuların başında gelmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı da bu namazın rekat sayısı, kılınma zamanı ve usulü hakkında bilgilendirmelerde bulunmuştur.
ZÜHR-İ AHİR NAMAZI NEDİR?
“Son öğle namazı” manasına gelen Zuhr-i Ahir, Cuma namazından sonra kılınan dört rekatlık bir namazdır. Bazı İslam alimleri, bir yerleşim yerinde birden fazla noktada Cuma namazı kılınmasının geçerli olmayabileceği ihtimaline karşı, o günün öğle namazının tedbiren kılınmasını tavsiye etmişlerdir. Dört rekat olarak kılınan ve Zuhr-i Ahir olarak adlandırılan bu namaz, Cuma namazının bir parçası olarak kabul edilmez. Hz. Peygamber (s.a.s.) ve ilk dönem İslam alimlerinden aktarılan rivayetler arasında bu isimle kılınmış bir namaz kaydı mevcut değildir.
Zuhr-i Ahir’in ortaya çıkışı, İslam coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerdeki nüfus yoğunluğunun artmasıyla ilişkilidir. Bu gelişmeler neticesinde, Cuma namazının Hz. Peygamber (s.a.s.) dönemindeki gibi tek bir camide kılınması fiilen imkânsız hale gelmiş, bu da birden fazla camide Cuma namazı kılma gerekliliğini doğurmuştur. İşte bu ibadet, bu tarihsel sürecin bir sonucu olarak gündeme gelmiştir.
Bu namazın temel gerekçesi, birden fazla camide eda edilen Cuma namazlarından sadece ilk kılınanın geçerli olacağı, diğer camilerde kılınanların ise geçersiz sayılabileceği varsayımına dayanmaktadır. Bu şüpheli durumdan sakınmak amacıyla, içinde bulunulan Cuma vaktine atıfla, ihtiyaten “vaktine ulaşılıp da kılınamamış son öğle namazı” niyetiyle dört rekatlık bir namazın kılınması bazı alimler tarafından uygun bulunmuştur (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 16-18; Karâfî, ez-Zehîra, II, 354-355; İbn Kudâme, el-Muğnî, III, 212; Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, I, 420-422).
Ancak, günümüz koşullarında böyle bir varsayım için geçerli bir sebep kalmamıştır. Cuma namazının tek bir camide kılınması, Cuma’nın ruhuna uygun olsa da, nüfusu milyonlara varan metropollerde bu uygulamanın hayata geçirilmesi mümkün değildir. Zaten Hanefî mezhebinde fetvaya dayanak olan görüşe göre, bir şehirde herhangi bir kısıtlama olmaksızın birden çok camide Cuma namazı kılınabilir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 15-16).
İmam Şâfiî’nin de Bağdat’ı ziyaret ettiğinde Cuma namazının birden fazla mekânda kılındığını gördüğü ve bu duruma bir itirazda bulunmadığı rivayet edilmektedir (Nevevî, el-Mecmû’, IV, 585; Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, I, 420-422). Dolayısıyla, her bir camide kılınan Cuma namazının ayrı ayrı geçerli olduğu ve aralarında bir fark gözetilmemesi esastır. Bu nedenle, Cuma namazını kılanların ayrıca Zuhr-i Ahir (son öğle namazı) kılmaları bir zorunluluk değildir. Fakat, Cuma namazına dahil olmadığını bilerek bu namazı kılmak isteyenler için de herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.
ZUHR-İ AHİR NAMAZI KAÇ REKATTIR? NASIL KILINIR?
Zuhr-i Ahir namazı 4 rekattan oluşur. Kılınış şekli itibarıyla öğle namazının farzı ile aynıdır; tek farklılık niyetindedir. Namaza dururken “Vaktine yetişip kılmadığım son öğle namazının farzını kılmaya” şeklinde niyet edilir. Özetle Zuhr-i Ahir, bazı İslam alimlerinin, Cuma namazının sahih olmama ihtimaline karşı tedbiren kılınmasını önerdiği o günkü öğle namazıdır.
ZUHR-İ ÂHİR NAMAZININ KILINIŞI
1. Rekat
“Niyet ettim Allah rızası için dört rekat Zuhr-i Âhir namazını kılmaya” diyerek niyet edilir.
“Allahu Ekber” denilerek İftitah Tekbiri alınır ve namaza başlanır.
Sübhaneke duası okunur.
Euzü-besmele çekilir.
Fatiha suresi okunur.
Kur’an’dan en az üç kısa ayet veya bu uzunlukta tek bir ayet okunur.
Rükuya gidilir.
Secdeye varılır. Doğrulup kısa bir oturuşun ardından tekrar secdeye gidilir.
2. Rekat
Ayağa kalkılarak kıyama durulur.
Besmele çekilir.
Fatiha suresi okunur.
Kur’an’dan en az üç kısa ayet veya bu uzunlukta tek bir ayet okunur.
Rükuya gidilir.
Secdeye varılır. Doğrulup kısa bir oturuşun ardından tekrar secdeye gidilir.
Oturulur ve Ettehiyyatü duası okunur.
3. Rekat
Ayağa kalkılarak kıyama durulur.
Besmele çekilir.
Fatiha suresi okunur.
Rükuya gidilir.
Secdeye varılır. Doğrulup kısa bir oturuşun ardından tekrar secdeye gidilir.
4. Rekat
Ayağa kalkılarak kıyama durulur.
Besmele çekilir.
Fatiha suresi okunur.
Rükuya gidilir.
Secdeye varılır. Doğrulup kısa bir oturuşun ardından tekrar secdeye gidilir.
Son oturuşa geçilir ve Ettehiyyatü, Allâhumme Salli, Allâhumme Bârik ve Rabbenâ duaları okunur.
“Es selâmu aleyküm ve rahmet’ullah” denilerek önce sağa, sonra sola selam verilerek namaz sonlandırılır.
Cuma namazı nasıl kılınır? Cuma namazı kaç rekattır? Adım adım Cuma namazı kılınışı…