Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından hazırlanan “Gemilerle Yapılan Düzenli Seferler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Resmi Gazete’de yayımlanarak kamuoyuna duyuruldu.
Yapılan bu değişiklikle yönetmeliğe yeni bir tanım dahil edildi: “durum değerlendirme denetimi”. Bu denetim, ilkeleri idarece saptanacak olan ve geminin kondisyonuna odaklı dizayn değerlendirmesi ile denetimini ifade ediyor.
Adil ve sürdürülebilir bir rekabet ortamının tesisi amacıyla, şehirlerarası taşımacılık hatlarında idare tarafından denetimler gerçekleştirilecek. Ayrıca, işletmecilerin sefer programlarında yapacakları değişiklikleri, en az 1 hafta öncesinden Düzenli Seferler Bilgi Sistemi (DSBS) aracılığıyla idareye iletme zorunluluğu getirildi.
Yönetmelik, işletmecilere belirli koşullar altında esneklik de tanıyor. Yolcu ve araç trafiğinin yoğunlaştığı özel günlerde, işletmeciler izinli oldukları hatlarda ek seferler düzenleyebilecek. Bunun için kıyı tesislerinin operasyonlarını engellememek, diğer firmaların seferlerini aksatmamak ve seferden önce Düzenli Seferler Bilgi Sistemi üzerinden bildirimde bulunmak şart koşuluyor. Buna ek olarak, kiralık olarak kullanılan bir geminin satın alınması halinde, mevcut hat izni belgesinin geçerliliği belge bitiş tarihine kadar devam edecek.
Sigorta ve izin konularında da yeni şartlar getirildi. Düzenli sefer gerçekleştiren gemilerin, hat izni süresi boyunca geçerli olacak şekilde, Bakanlıkça onaylanmış ve duyurulmuş kulüp veya sigorta şirketlerinden zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırması gerekecek. Hizmet alımı yoluyla başka bir işletmecinin hattında faaliyet gösterecek gemiler için ise ek bir hat izni alınması zorunlu hale getirildi.
Yeni düzenleme, gemi denetimleri ve ücretlendirme politikalarına da standartlar getiriyor. Yaşı 25’ten büyük olan klassız gemilerin, ilk ve sonraki su altı sörveylerinde, yetkilendirilmiş klas kuruluşları tarafından bir durum değerlendirme denetiminden geçmesi istenecek. Bu denetimin kapsamı ve esasları idare tarafından belirlenecek. Ücretlendirme tarafında ise, kıyı tesislerinin yolcu veya araçlardan aldığı ayakbastı gibi ücretlerin tamamı Türk lirası cinsinden olacak. Ek olarak, deniz ve iç su ulaşımında serbest ve adil rekabeti sağlamak adına, bu tür ücretler için idare tarafından bir tavan fiyat belirlenecek.
Uluslararası seferler ve Türkiye-KKTC hattı için özel hükümler de yönetmelikte yer alıyor. Gemilere uygunluk yazısı verilebilmesi için, Akdeniz ve Karadeniz liman devleti denetimi mutabakat muhtıralarından birinde gemi bayrağının siyah listede olmaması ya da geminin sertifikalarını düzenleyen tanınmış kuruluşun düşük performanslı olmaması şartlarından en az birinin karşılanması gerekecek. İdare, geminin yaşına ve durumuna göre bu iki şartın birden sağlanmasını talep etme yetkisine sahip olacak. Geminin bayrağına ilişkin herhangi bir değerlendirme kaydı bulunmuyorsa, hat izni düzenlenmeyecek. Fakat, Türkiye ile KKTC arasındaki taşımacılıkta idare tarafından alternatif uygulamalara gidilebilecek. Kıyı tesisleri arasında veya yabancı ülke kıyı tesisleri ile düzenli sefer yapacak gemilerin uygunluk yazısı alabilmesi için Türk bayraklı olanlara önsörvey, yabancı bayraklılara ise liman devleti denetimi uygulanacak.
Yönetmelik, dijitalleşme ve idari süreçlere yönelik de adımlar içeriyor. Şehirlerarası veya Güney Marmara ile Ege Denizi’ndeki adalara yolcu taşıyan işletmeler, bir online bilet satış sistemi kurmakla yükümlü olacak. Bu sistemde, yolcu ve araç biletleri için en fazla yüzde 10’luk bir kota uygulanarak online satış hizmeti sunulacak. İdari değişikliklerde ise, işletmeci adının veya işletmenin ticaret unvanının değişmesi durumunda, bu durumun en geç 5 iş günü içinde liman başkanlığına bildirilmesi zorunlu olacak. İdare, hat izninin yeni bilgilerle güncellenmesi için işletmeciye 2 aylık bir süre tanıyacak ve bu süreçte gemi mevcut izinleriyle seferlerine devam edebilecek.
Yapılan tüm bu düzenlemeler, yayımlandığı tarihten itibaren 3 ay sonra yürürlüğe girmiş olacak.