Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından hazırlanan “Gemilerle Yapılan Düzenli Seferler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Resmi Gazete’de ilan edilerek yürürlüğe girdi. Yeni düzenleme ile yönetmeliğe, esasları idarece saptanacak ve geminin kondisyonuna odaklı dizayn değerlendirmesi ile denetimini ifade eden “durum değerlendirme denetimi” kavramı dahil edildi.
Yönetmelik uyarınca, şehirlerarası taşımacılık güzergahlarında adil ve sürdürülebilir bir rekabet ortamının tesisi amacıyla idare tarafından sınırlı denetimler gerçekleştirilecek. Gemi işletmecileri, planlanan sefer programlarındaki herhangi bir değişikliği, en az 1 hafta evvelinden Düzenli Seferler Bilgi Sistemi (DSBS) aracılığıyla idareye iletmekle yükümlü olacak.
Hat izinleri ve liman kullanım ücretlerine ilişkin de yeni düzenlemeler yapıldı. Buna göre, kiralama yöntemiyle çalıştırılan bir geminin işletmeci tarafından satın alınması durumunda, halihazırdaki hat izni belgesi, geçerlilik süresinin sonuna dek kullanılmaya devam edecek.
Operatörlere, yolcu ve araç trafiğinin arttığı özel günlerde ek seferler düzenleme esnekliği tanındı. Bu ilave seferler, kıyı tesislerinin operasyonlarını olumsuz etkilememek, diğer firmaların programlarını aksatmamak ve seferden önce Düzenli Seferler Bilgi Sistemi (DSBS) üzerinden bildirimde bulunmak şartıyla gerçekleştirilebilecek. Ayrıca, düzenli sefer yapan tüm gemiler için, hat izni süresince geçerli olmak üzere, Bakanlıkça onaylanmış kulüp ve sigorta şirketlerinden ilgili mevzuata uygun zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırılması şart koşuldu.
Bir işletmecinin, başka bir firmaya ait hatta hizmet alımı yoluyla gemi çalıştırması durumunda, bu gemi için ek bir hat izni alınması gerekecek. Yaşı 25’ten büyük olan ve klas sertifikası bulunmayan gemilerin ise ilk ve sonraki su altı denetimlerinde, idarenin belirlediği usullere göre yetkilendirilmiş klas kuruluşlarına “durum değerlendirme denetimi” yaptırması zorunlu hale getirildi.
Kıyı tesislerinin yolcu veya araçlardan “ayakbastı parası” gibi isimler altında talep ettiği tüm ücretler artık Türk lirası cinsinden olacak. Ek olarak, deniz ve iç su taşımacılığını teşvik etmek ve rekabeti korumak maksadıyla, bu ücretler için idare tarafından bir tavan fiyat belirlenecek.
Gemilere uygunluk yazısı verilmesi konusunda da kriterler netleştirildi. Bir gemiye onay belgesi düzenlenebilmesi için şu şartlardan en az birinin karşılanması istenecek: Geminin bandırasının, Akdeniz veya Karadeniz liman devleti denetimi mutabakat muhtıralarından herhangi birinde kara listede yer almaması ya da geminin uluslararası sertifikalarını düzenleyen tanınmış kuruluşun performansının düşük veya daha alt seviyede olmaması. İdarenin, geminin yaşını ve genel durumunu dikkate alarak her iki şartın da sağlanmasını talep etme yetkisi bulunacak. Geminin bayrağı hakkında söz konusu mutabakat muhtıralarında herhangi bir değerlendirme kaydı mevcut değilse, o gemiye hat izni verilmeyecek. Ancak, Türkiye ile KKTC arasındaki deniz taşımacılığı için idarenin alternatif prosedürler uygulama esnekliğine sahip olacağı belirtildi.
Yurt içi kıyı tesisleri arasında hat izniyle çalışan işletmecilerin, Türkiye’deki kıyı tesisleri ile yabancı bir ülkedeki tesisler arasında düzenli sefer yapacak gemileri için uygunluk yazısı alması sürecinde denetimler de sıkılaştırıldı. Bu kapsamda, Türk bayrağı taşıyan gemilere bir önsörvey uygulanırken, yabancı bayraklı gemiler liman devleti denetimine tabi tutulacak.
Şehirlerarası hatlarda ve Güney Marmara ile Ege Denizi’ndeki adalara taşımacılık yapan firmalar için yeni bir dijital zorunluluk getirildi. Bu işletmeciler, bir online bilet satış sistemi kurmakla yükümlü olacak ve bu sistemde yolcu ile araç biletleri için en çok yüzde 10’luk bir kota uygulayarak hizmet verecek.
İşletmeci adının ya da ticari unvanının değişmesi gibi durumlarda, değişikliğin en geç 5 iş günü içinde ilgili liman başkanlığına bildirilmesi gerekecek. Bildirimin ardından idare, hat izninin yeni isim ve unvanla güncellenmesi için işletmeciye 2 aylık bir süre tanıyacak. Bu geçiş sürecinde gemi, mevcut izinleri çerçevesinde seferlerini aksatmadan sürdürebilecek. Yapılan bu yeni düzenlemeleri içeren yönetmelik, yayım tarihinden 3 ay sonra resmen yürürlüğe girecek.