Gökbilim alanında nadir görülen bir keşfe imza atan İtalyan araştırmacılar, 3 milyar ışık yılı mesafede bir ‘fosil galaksi’ tespit etti. 7 milyar senedir yapısını büyük ölçüde koruyan bu gök cismine ‘KiDS J0842+0059’ ismi verildi ve bu türün ender rastlanan bir üyesi olarak kayıtlara geçti.
Kozmosun başlangıç evrelerinde süratle yıldız üreten ancak sonrasında diğer galaksilerle etkileşime girmeyerek yalnız kalan gök cisimleri, fosil galaksi olarak adlandırılmaktadır. Bu yalıtılmış yapıları, onların evrenin kökenlerine ilişkin paha biçilmez veriler sağlamasına olanak tanır.
Bilim insanlarına göre, devasa galaksilerin formasyon süreci tipik olarak iki evreden geçer. Birinci evrede, yıldız doğumları yoğun bir tempoda gerçekleşir ve galaksi kompakt, küçük bir form kazanır. Bunu takip eden ikinci evrede ise komşu galaksilerle yaşanan birleşmelerle yapı genişler ve evrimleşir. Fosil galaksileri özel kılan ise bu ikinci gelişim aşamasını neredeyse hiç tecrübe etmemeleridir.
Söz konusu galaksi olan ‘KiDS J0842+0059’, kozmosun gençlik yıllarında meydana gelmiş ve o zamandan beri başka bir galaksiyle birleşme deneyimi yaşamamıştır. Yapılan incelemeler, galaksideki yıldızların yüzde 99,5 gibi ezici bir çoğunluğunun bu ilk oluşum periyodunda meydana geldiğini göstermektedir.
**YENİ YILDIZ ÜRETİMİ TAMAMEN DURDU**
Bu galaksiler, bünyelerinde milyarlarca Güneş benzeri yıldız içerseler de, içlerindeki yeni yıldız üretim süreci neredeyse bütünüyle sona ermiştir. Araştırma ekibinin liderlerinden Dr. Chiara Spiniello, bu tip galaksilerin kozmostaki varlığının ‘milyonda bir’ gibi çok düşük bir oranda olduğunu öngörüyor. ‘KiDS J0842+0059’ hakkındaki ilk veriler, 2018 yılında Şili’deki ‘VLT Teleskobu’ kullanılarak elde edildi. Galaksinin nihai olarak tanımlanması ise Arizona’daki ‘Büyük Binoküler Teleskop’ tarafından gerçekleştirilen yüksek çözünürlüklü gözlemlerle sağlandı.
Avrupa Uzay Ajansı tarafından 2023’te uzaya gönderilen ‘Euclid Teleskobu’nun gelecekteki misyonu büyük önem taşıyor. Bu teleskop, bir yandan karanlık madde ve enerjiye dair veri toplarken, diğer yandan fosil galaksilerin keşfini de kolaylaştıracak. Bu nedenle bilim çevreleri, ‘Euclid’ sayesinde bu türden çok daha fazla gök cisminin saptanabileceği kanaatinde.