By Malek Fouda
Yayınlanma Tarihi
11/07/2025 – 23:54 GMT+2REKLAM
Cuma günü, bir ABD federal temyiz mahkemesi, 11 Eylül 2001 saldırılarının mimarı olduğu iddia edilen Halid Şeyh Muhammed’in ölüm cezasından kurtulmasını sağlayacak bir savunma anlaşmasını geçersiz kıldı. Bu anlaşma, sanığın suçunu itiraf etmesi durumunda idam cezasının uygulanmamasını şart koşuyordu.
Başkent Washington’daki federal mahkemenin bu kararı, yirmi yılı aşkın bir süredir hukuki ve lojistik engellerle dolu olan askeri yargılama sürecini sonlandırma çabalarını sekteye uğrattı.
Muhammed ve diğer iki sanığa şartlı tahliyesiz art arda ömür boyu hapis cezası öngören söz konusu anlaşma, iki yıllık bir müzakere sürecinin ardından bir yıl önce askeri savcılar ve kötü şöhretli Guantanamo Körfezi’ndeki tutukluları denetleyen kıdemli Pentagon yetkililerince onaylanmıştı. Halid Şeyh Muhammed, kaçırılan uçakların Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon’a yönlendirilmesi planını tasarlamak ve idare etmekle sorumlu tutulurken, kaçırılan dördüncü bir uçak ise Pensilvanya kırsalına düşmüştü.
Savunma anlaşması, 11 Eylül kurbanlarının aileleri arasında ciddi görüş ayrılıklarına neden olmuştu. Ailelerin önemli bir kısmı, terör eylemine dair daha fazla detayın açığa çıkması ve adaletin tam anlamıyla yerini bulması için bir yargılamanın en doğru yol olacağını savunarak anlaşmaya itiraz ediyordu. Buna karşılık, diğer bazı aileler ise anlaşmayı, yirmi yılı aşkın süredir devam eden bu davayı nihayete erdirmek ve saldırıların arkasındaki isimlerden yanıtlar alabilmek adına bir fırsat olarak değerlendiriyordu.
Anlaşmanın koşullarından biri, kurbanların ailelerinin zihnindeki yanıtsız soruların cevaplanmasını gerektiriyordu. Bu saldırılar, ABD Federal Soruşturma Bürosu’na (FBI) göre yaklaşık 3 bin kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanmış ve ülke tarihinin en ölümcül eylemlerinden biri olarak kayda geçmişti.
Joe Biden hükümetinde Savunma Bakanı olarak görev yapan Lloyd Austin, idam cezasıyla ilgili nihai kararın yalnızca savunma bakanına ait olması gerektiği gerekçesiyle anlaşmaya karşı çıkmıştı. Sanıkların savunma avukatları ise anlaşmanın hukuken bağlayıcı hale geldiğini ve Austin’in müdahale etmek için geç kaldığını iddia etti. Bu görüş, Guantanamo’da görevli bir askeri yargıç ve ardından bir askeri temyiz kurulu tarafından da paylaşılmıştı.
Ne var ki, ABD Columbia Bölgesi Temyiz Mahkemesi, 2’ye 1 oy çokluğuyla aldığı kararda Austin’in kendi yetki sınırları içinde hareket ettiğine hükmetti ve alt askeri mahkeme yargıcının kararını bir hata olarak nitelendirdi. Mahkeme heyeti, başlangıçta Biden yönetimi tarafından yapılan ve Donald Trump döneminde sürdürülen temyiz başvurusunu incelerken anlaşmanın yürütmesini daha önceden durdurmuştu.