Geçtiğimiz haftayı ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi kararları ve ABD Merkez Bankası (Fed) toplantı tutanaklarının damga vurduğu bir volatilite ile geride bırakan küresel piyasalar, yeni haftada dikkatini dünya çapında duyurulacak enflasyon ve sanayi üretimi verilerinin başı çektiği yoğun ekonomik takvime yöneltti.
Haftanın başlangıcında Trump’ın tarife tehditleri piyasalarda endişeli bir atmosfer yaratırken, Trump’ın çeşitli ülkelere yönelik yeni vergi oranlarını duyurduğu mektupları açıklaması, zaten zayıf olan risk iştahını daha da düşürerek satış baskısını artırdı.
Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) Çarşamba günü açıkladığı toplantı tutanakları ve Fed yetkililerinin güvercin tonlu açıklamaları, faiz indirimi beklentilerini güçlendirerek yatırımcı iştahını canlandırdı. Ancak, ABD hükümetinin gümrük vergileri konusunda atacağı olası yeni adımlara ilişkin süregelen belirsizlik, varlık fiyatları üzerinde baskı unsuru olmayı sürdürdü.
Buna ek olarak, Trump’ın Kanada menşeli ürünlere 1 Ağustos itibarıyla sektörel tarifelerin haricinde yüzde 35 gümrük vergisi getireceğini ve olası bir misillemenin bu oranın üzerine ekleneceğini açıklaması, ticaret savaşlarının tekrar tırmanabileceği endişelerini alevlendirdi.
Texas’a gitmeden önce gazetecilerin sorularını cevaplayan Trump, yüzde 50 tarife uygulama kararı aldığı Brezilya ile “belki bir noktada” görüşebileceğini ifade etti. Trump, Kanada’ya uygulanan tarifelerle ilgili olarak ise “Oldukça iyi karşılandığını düşünüyorum. Gelişmeleri göreceğiz” şeklinde konuştu.
Fed Başkanı Jerome Powell’ı görevden alıp almayacağı yönündeki bir soruya Trump, “Hayır” yanıtını verdi. Powell’ın “berbat” bir performans sergilediğini söyleyen Trump, faiz oranlarının 3 puan daha aşağıda olması gerektiğini savundu.
**Tahvil, Altın, Petrol, Gümüş, Bakır, Bitcoin**
Bu gelişmeler neticesinde hisse senedi piyasalarında karmaşık bir seyir gözlemlenirken, tahvil ve altın fiyatlarında da dalgalı bir hareketlilik yaşandı.
Geçen hafta ABD tahvil piyasalarında satıcılı bir eğilim görülürken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yaklaşık 7 baz puanlık bir yükselişle yüzde 4,42 seviyesinden tamamladı.
Emtia piyasasında, altının ons fiyatı geçtiğimiz hafta yüzde 0,53’lük bir artışla 3 bin 355 dolara, gümüşün ons fiyatı ise yüzde 4,05’lik bir primle 38,4 dolara ulaştı. Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 3,08’lik bir değer artışıyla haftayı 70 dolardan kapattı.
Bunun yanı sıra, Trump’ın bakır ithalatına da yüzde 50 oranında tarife uygulanacağını duyurmasının ardından, bakırın libresi uluslararası piyasalarda Çarşamba günü 5,81 dolar ile rekor bir seviyeye tırmandı. Bu seviyede kalıcı olamayan bakırın libre fiyatı, haftayı yüzde 10,4’lük bir artışla 5,54 dolardan noktaladı.
Dolar endeksi ise yüzde 0,7’lik bir yükselişle haftayı 97,9 seviyesinden bitirdi.
Bitcoin’in fiyatı, yükselen risk iştahı ve kurumsal yatırımcıların alımlarının desteğiyle 118 bin 800 dolara ulaşarak rekor bir seviyeyi test etti.
**Trump’tan “Tarife Mektupları”**
Hafta başında Başkan Trump, Japonya ve Güney Kore’ye gönderdiği mektuplarda, bu ülkelerden ABD’ye ithal edilen tüm ürünlere 1 Ağustos’tan itibaren sektörel tarifelere ek olarak yüzde 25 gümrük vergisi getirileceğini belirtti. Cuma günü ise Kanada’ya yönelik tarife kararını duyurdu.
Trump, yüksek oranlardan sakınmak amacıyla başka ülkeler üzerinden yapılan mal sevkiyatlarının daha da yüksek tarifelerle karşılaşacağını vurgularken, herhangi bir misilleme yapılması halinde yüzde 25’lik oranın artırılacağını ifade etti.
Trump tarafından Malezya, Kazakistan, Tunus, Güney Afrika, Bosna Hersek, Endonezya, Bangladeş, Sırbistan, Kamboçya, Tayland, Laos ve Myanmar’a yönelik tarife oranlarını belirten mektuplar da kamuoyu ile paylaşıldı.
BRICS üyelerinin yüzde 10 ek gümrük vergisi ödeyeceğini de duyuran Trump, bu ülkelere yönelik tarifelerin detaylarının yakında açıklanacağını söyledi. Trump, BRICS’in “doları ortadan kaldırmaya çalıştığını” iddia ederek bu duruma müsaade etmeyeceğini belirtti.
Yatırımcıların odağındaki Fed toplantı tutanakları ise bu gelişmelerle paralel olarak, Trump’ın ithalat vergilerinden doğacak fiyat şoklarının “geçici veya mütevazı” kalması beklendiği için, bu yıl faiz indirimlerinin yerinde olacağının düşünüldüğünü ortaya koydu.
Tutanaklar, Fed yetkililerinin büyük bir kısmının bu yıl politika faizinde bir düşüşün uygun olacağını düşündüğünü, birkaç yetkilinin ise Temmuz ayında bir faiz indirimine yeşil ışık yaktığını gösterdi.
Perşembe günü Fed yetkililerinden gelen güvercin tonlu mesajlar dikkat çekti. Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, para politikasının sıkı olduğunu ve bu ayki toplantıda faiz indirimini değerlendirebileceğini, ancak bu konuda azınlıkta kaldığını ve durumun siyasi bir mesele olmadığını ifade etti.
San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, faiz oranlarını düşürme zamanının yaklaştığına işaret ederek, bu yıl için iki faiz indiriminin makul olabileceğini dile getirdi.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem, enflasyon üzerinde yukarı yönlü riskler gözlemlediğini, fakat tarifelerin fiyatlar üzerindeki kalıcı etkisini anlamak için henüz erken olduğunu kaydetti.
Cuma günü konuşan Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee ise yeni gümrük vergisi tehditlerinin faiz indirimlerini erteleyebileceği uyarısında bulundu.
**New York Borsası Negatif Seyretti**
New York borsası geçtiğimiz haftayı satıcılı bir seyirle tamamladı. Haftalık bazda S&P 500 yüzde 0,31, Nasdaq endeksi yüzde 0,38 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,02 oranında değer kaybetti.
Makroekonomik veriler cephesinde, ABD’de 5 Temmuz ile biten haftada ilk kez işsizlik maaşı için başvuranların sayısı 227 bine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında kaldı.
Ülkede tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi, Haziran ayında 0,2 puanlık bir düşüşle yüzde 3’e indi. Kısa ve orta vadeli enflasyon belirsizlikleri azalırken, uzun vadeli enflasyon belirsizliklerinde bir değişiklik gözlenmedi.
ABD Hazine Bakanlığı verilerine göre, federal hükümet gümrük gelirlerindeki artış ve eğitim harcamalarındaki azalmanın etkisiyle Haziran ayında 27 milyar dolarlık bir bütçe fazlası elde etti. ABD’nin gümrük vergisi geliri Haziran’da 27 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 2025 mali yılının ilk 9 ayında 113 milyar dolar ile rekor bir seviyeye çıktı.
14 Temmuz ile başlayacak haftada Salı günü enflasyon ve New York Fed sanayi endeksi, Çarşamba günü Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), sanayi üretimi, kapasite kullanımı ve Fed’in Bej Kitap raporu izlenecek. Perşembe günü Philadelphia Fed imalat endeksi, perakende satışlar ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları, Cuma günü ise Michigan tüketici güven endeksi, inşaat izinleri ve konut başlangıçları verileri takip edilecek.
**Avrupa Borsaları Pozitif Seyir İzledi**
Geçen hafta Avrupa borsalarında alıcılı bir seyir hakim olurken, yeni haftada yatırımcıların odağı Euro Bölgesi’nde açıklanacak enflasyon ve sanayi üretimi verilerine kaydı.
ABD ile ticari bir anlaşmaya varılacağına dair iyimserliğin sürdüğü ortamda, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu sözcülerinden Olof Gill, bir anlaşma için çalışmaların devam ettiğini belirterek, “Bu çerçevede AB ile ABD arasında siyasi ve teknik düzeydeki temaslar devam ediyor.” demişti. Gill, müzakerelerin iyi gittiğini ve son durumun üye ülkelerle paylaşıldığını, AB’nin hedefinin ise 9 Temmuz’a kadar bir anlaşmaya varmak olduğunu söylemişti.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ABD ve AB arasındaki gümrük anlaşmazlığında ay sonuna kadar bir mutabakat sağlanacağı konusunda “ihtiyatlı bir iyimserlik” taşıdığını belirtti.
Jeopolitik gelişmeler de piyasaların takibindeyken, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna’ya yaklaşık 165 milyar Euro destek sağlandığını ve bu yıl ülkenin ihtiyaç duyacağı dış finansmanın önemli bir kısmını karşılayacaklarını duyurdu.
Bu arada AB Komisyonu, Ukrayna’nın toparlanma ve yeniden yapılanma sürecine destek olmak amacıyla uluslararası ve kamu finans kuruluşlarının 2,3 milyar Euro’luk yeni bir anlaşma paketi imzaladığını bildirdi.
Geçtiğimiz hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,30, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,68, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,98 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,15 oranında değer kazandı.
Gelecek haftanın veri takviminde Salı günü Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi ve Almanya’da Zew beklenti endeksi yer alıyor. Çarşamba günü Euro Bölgesi dış ticaret dengesi ve İngiltere enflasyonu, Perşembe günü Euro Bölgesi enflasyonu ve İngiltere işsizlik oranı, Cuma günü ise Almanya ÜFE verileri açıklanacak.
**Asya Borsaları Japonya Hariç Pozitif Seyretti**
Geçen hafta Asya borsalarında Japonya dışında alım ağırlıklı bir seyir izlenirken, yatırımcılar yeni haftada açıklanacak makroekonomik verileri yakından takip edecek. Diğer yandan, Çin yönetiminin kripto varlıklara ilişkin bazı kararlar alabileceği yönündeki haber akışı, geçen haftanın dikkat çeken gelişmelerinden biri oldu.
Çin yönetiminin aracı kurumlara kripto varlık yatırımlarını sunma lisansı verebileceği haberiyle, bölge piyasalarında bu sektörde faaliyet gösteren firmaların hisseleri değerlendi. Ek olarak, ülke yönetiminin emlak sektörüne yönelik bazı destekler sağlayabileceği beklentisi de risk iştahını artırdı.
Öte yandan, Goldman Sachs ekonomistleri, daha uygun makroekonomik ortam ve tarifeler konusundaki artan netlik sebebiyle Asya hisse senetleri için tahminlerini yukarı yönlü revize etti.
Çin’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Haziran ayında yıllık yüzde 0,1 artarak düşüş beklentilerinin aksine bir sonuç verdi. Ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise aynı dönemde yüzde 3,6’lık bir düşüş kaydetti.
Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) politikalarına dair belirsizlikler sürerken, ABD’nin duyurduğu yeni gümrük vergileriyle birlikte Bankanın faiz artırımlarını erteleyebileceği tahmin ediliyor.
Bu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,09, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,47 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,98 değer kazanırken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,61 geriledi.
Gelecek hafta Pazartesi günü Çin’de dış ticaret dengesi ve Japonya’da sanayi üretimi ile kapasite kullanım oranı açıklanacak. Salı günü Çin’de büyüme, sanayi üretimi ve perakende satışlar, Perşembe günü Japonya’da dış ticaret dengesi ve Cuma günü Japonya’da enflasyon verileri piyasaların odağında olacak.
**Yurt İçinde Ödemeler Dengesi Verileri Takip Edildi**
Yurt içinde BIST 100 endeksi geçen hafta alım ağırlıklı bir seyir izleyerek yüzde 0,80’lik bir artışla haftayı 10.358,46 puandan kapattı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre, Mayıs 2025’te cari işlemler hesabı 684 milyon dolar açık kaydederken, altın ve enerji hariç tutulduğunda cari işlemler hesabında 4 milyar 68 milyon dolarlık bir fazla meydana geldi. Bu periyotta, ödemeler dengesi tanımına göre dış ticaret açığı 4 milyar 804 milyon dolar oldu.
Yıllıklandırılmış bazda bakıldığında, Mayıs ayı itibarıyla cari açık yaklaşık 16 milyar dolar seviyesindeyken, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret dengesi 61 milyar dolarlık bir açık verdi. Aynı dönemde hizmetler dengesi 62,2 milyar dolar fazla verirken, birincil ve ikincil gelir dengesi sırasıyla 17,2 milyar dolar ve 68 milyon dolar açık kaydetti.
Dolar/TL paritesi, haftayı bir önceki haftalık kapanışa göre yüzde 0,8’lik bir artışla 40,1790 seviyesinden tamamladı.
Gelecek hafta yurt içi piyasalarda Çarşamba günü bütçe dengesi, Perşembe günü ise konut fiyat endeksi ve konut satışları istatistikleri izlenecek.
Borsa İstanbul, Salı günü 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü sebebiyle kapalı olacak.