Türkiye için dönüm noktası niteliğinde tarihi bir gün dün Kuzey Irak’ta yaşandı. Kandil’den yola çıkan ve 15’i kadın olmak üzere 30 kişilik bir PKK’lı grup, Irak’ın Süleymaniye şehrinin 50 kilometre batısında konumlanan Jasana Mağarası bölgesine ulaştı. Süleymaniye-Dukan güzergahı üzerinde, Kani Han köyünün ardındaki yüksek bir dağ vadisinde yer alan bu alana gelen grup, yanlarındaki silahları teslim etti. Silahlar önce kayıt altına alındı, ardından bu amaçla özel olarak tasarlanmış kazanların içinde yakılarak imha edildi.
Etkinliğin gerçekleştiği alanda, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı’ndan yetkililer, Iraklı makamlar, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden temsilciler ve güvenlik personeli, DEM Partisi üyeleri, çeşitli sivil toplum kuruluşlarından katılımcılar ve çok sayıda basın mensubu hazır bulundu.
Silahlarını teslim etme sürecinin tamamlanmasının ardından, PKK’lı grup yeniden örgütün kontrolü altındaki üs bölgelerine intikal etti.
EN ÜST DÜZEYDEN MESAJ: SİLAHLARI BIRAKIYORUZ
Silah bırakan grubun arasında, örgütün silahlı kadın yapılanması başta olmak üzere en etkin figürlerinden biri olan “Bese Hozat” kod adlı Hülya Oran’ın da bulunması dikkat çekti. Murat Karayılan ile birlikte PKK’nın çatı yapılanması olan KCK’nın sözde eşbaşkanlığını yürüten Oran’ın silah bırakması, olaya büyük bir önem atfediyor. Bu gelişme, örgüt içinde silah bırakma sürecine muhalif olan kesimlere yönelik açık bir mesaj olarak yorumlandı. Aynı zamanda, Türkiye’ye de “en üst düzeyde silah bırakmaya hazırız” mesajı iletilmiş oldu.
1994 senesinde Tunceli’de PKK’ya katılan Oran, Bese Hozat kod adını benimsemişti. Tunceli kırsalında dört yıl boyunca çok sayıda eylemde rol aldıktan sonra Kuzey Irak’taki Kandil bölgesine geçti. Oran, Temmuz 2013’te düzenlenen Kongra-Gel kongresinde KCK Yürütme Kurulu eşbaşkanlarından biri olarak görevlendirilmişti. Kendisinin PKK’nın silahlı kadın yapılanması üzerinde önemli bir nüfuzu bulunuyordu. Oran’ın silah bırakması, “Terörsüz Türkiye” sürecinin en kritik adımlarından biri olarak değerlendirildi.
TSK VE MİT SİLAHLARI YAKINDAN İZLEDİ
PKK’nın silah bırakma eylemi, Türkiye tarafından da yakından takip edildi. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Milli İstihbarat Teşkilatı’ndan görevliler, bir doğrulama mekanizması olarak silah bırakma alanında hazır bulundu. Sahadaki tüm gelişmeler anlık olarak izlendi ve silahların bırakılması, kaydedilmesi ve imha edilmesine ilişkin süreçler hakkında raporlama yapıldı. Türkiye’nin yanı sıra, Irak merkezi hükümeti ve Irak Kürdistan Bölgesi’nden de gözlemciler sürece tanıklık etti. Ancak bu üç taraf dışında sürece başka bir ülke dahil edilmedi.
İLK DEFA SİLAH BIRAKILDI
PKK, 27 Kasım 1978 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı Fis köyünde kurulmuştu. İlk silahlı eylemini 15 Ağustos 1984 akşamı Siirt’in Eruh ve Hakkâri’nin Şemdinli ilçelerinde gerçekleştiren örgüt, 41 yıldır kanlı terör eylemlerini sürdürüyordu. Geçmişte birçok çözüm denemesi sonuçsuz kalırken, örgüt varlığını ve eylemlerini devam ettirmişti. “Terörsüz Türkiye” çağrısıyla başlayan yeni dönemde ise ilk somut adım 5-7 Mayıs tarihlerinde atıldı. Bu tarihlerde toplam 232 delegenin katılımıyla gerçekleşen PKK 12. Kongresi’nde örgüt kendini feshetme kararı aldı. Dünkü eylemle birlikte PKK, tarihinde ilk defa silah bırakmış oldu.
BESE HOZAT: SİLAHLARIMIZI İMHA EDİYORUZ
Jasana Mağarası’na intikal eden 15 kadın ve 15 erkekten oluşan PKK’lı grup, burada toplu bir şekilde silahlarını bıraktı. Barış ve Demokratik Toplum Grubu adına hazırlanan metni Bese Hozat kod adlı Hülya Oran okudu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Bugün buraya Öcalan’ın 19 Haziran 2025 tarihinde dile getirdiği çağrıya cevap olarak geldik. Öcalan’ın 27 Şubat 2025 günü açıkladığı Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı, 5-7 Mayıs günlerinde yapılan PKK 12. Kongre kararları temelindedir. Sürecin pratik başarısı için bir iyi niyet ve kararlılık adımı olarak bundan sonra, demokratik siyaset ve hukuk yöntemiyle yürütmek amacıyla sizlerin huzurunda silahlarımızı özgür irademizle imha ediyoruz. Attığımız bu adımın başta kadınlar ve gençler olmak üzere tüm halkımıza, Türkiye ve Ortadoğu halklarına ve tüm insanlığa hayırlı olmasını, barış, özgürlük getirmesini diliyoruz. Öcalan’ın ‘Silahın değil, siyasetin ve toplumsal barışın gücüne inanıyorum ve sizi de bu ilkeyi hayata geçirmeye çağırıyorum’ ifadesine yürekten katılıyor ve bu tarihi ilkenin gereğini yerine getiriyor olmaktan büyük gurur ve onur duyuyoruz. Ortadoğu’nun kan gölüne döndüğü ve halkımızın barış içinde özgür, eşit ve demokratik bir yaşama her zamankinden daha fazla ihtiyacının olduğu bu ortamda attığımız bu tarihi adımın büyük önemini, doğruluğunu ve aciliyetini görüyor ve hissediyoruz.”
DOÇKALI VE HELİKOPTERLİ GÜVENLİK KUŞAĞI
– Terör örgütü PKK’nın dün silah bıraktığı Süleymaniye ile Dukan arasındaki Jasana Mağarası bölgesinde yoğun güvenlik önlemleri alındı. Dukan’dan Süleymaniye’ye uzanan yol üzerinde konuşlandırılan doçkalı mevziler ve havada devriye gezen helikopterler dikkat çekti. Davetliler, silah bırakma töreninin yapılacağı alana uzun araç konvoyları eşliğinde ulaştı.
DÜNYA BASINI DA ORADAYDI
– Terör örgütü PKK’nın silah bırakacağı tarihi gün için dünya basını da Kuzey Irak’a akın etti. Davetli gazeteciler tören alanında kendilerine ayrılan yerleri alırken, bir kısmı da gelişmeleri dışarıdan takip etti. Televizyon kanalları, yaşananları canlı yayınlarla izleyicilerine aktardı.
TARİHİ ANA TANIKLIK: JASANA’YA HEYECANLI YOLCULUK
Bu tarihi ana şahitlik etmek üzere Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’ne bağlı Erbil şehrinden sabah 05.30’da yola çıktığımızda, sıra dışı bir günün hareketliliği hissediliyordu. Her noktada üst düzey güvenlik önlemleri göze çarpıyordu. Irak Merkezi Hükümeti’ne bağlı güçler ile Barzani ve Talabani’ye bağlı Peşmergeler, güzergah boyunca devriye gezerek güvenliği sağlıyordu. Bölgeye ulaşana kadar üç farklı kontrol noktasından geçtik. Yolculuk esnasında hem Barzani hem de Talabani’ye bağlı Peşmerge güçleri tarafından kendi kontrol bölgelerinde ayrı ayrı pasaport kontrollerine tabi tutulduk. Yaklaşık üç saat süren bir yolculuğun ardından, PKK kamplarının yer aldığı Kandil Dağı’nın eteklerindeki Süleymaniye’ye bağlı Dukan ilçesine vardık.
Dukan’da bir araya gelen yüzlerce yerli ve yabancı gazeteci, PKK’nın silahlarını bırakacağı anı büyük bir merakla bekliyordu. Gazetecilerin heyecanı yayınlarına yansırken, silah teslimini yerinde izleyecek olan gruplar da araçlarla bölgeye doğru hareket etmişti.
Silah bırakma alanının konumu son ana kadar gizli tutulmuştu. Bölgede terörün sona ermesine yönelik büyük bir umut hakimken, aynı zamanda olası bir provokasyona karşı güvenlik endişesi de mevcuttu. Sürecin sekteye uğramaması amacıyla hem karadan hem de havadan en üst düzeyde güvenlik tedbirleri alınmıştı.
AĞIR SİLAHLI GÖREVLİLER
Son güne dek sır gibi saklanan silah bırakma alanı olarak tarihi bir mekan seçilmişti. Süleymaniye’ye 50 kilometre mesafedeki Jasana Mağarası’nın bulunduğu vadi, aynı zamanda PKK’nın kendisini en güçlü hissettiği Kandil Dağı’na açılan bir kapı konumundaydı. Vadi, adeta bir güvenlik çemberi altına alınmıştı. Bütün yollar, ağır silahlı güvenlik güçleri tarafından kapatılmıştı. Tören süresince bir helikopter sürekli olarak havadan denetim gerçekleştirdi. PKK’nın silah bırakması, bölge halkı tarafından da büyük bir sevinçle karşılandı. Herkes, yeni dönemin umut getirmesini bekliyordu.
JASANA MAĞARASI
Irak’ın Süleymaniye kentinin 50 kilometre batısında konumlanan Jasana Mağarası, Süleymaniye-Dukan yolu üzerinde, Kani Han köyünün arkasında ve “Sara” sıradağlarının yüksek bir dağ vadisinde bulunur. 1923 yılında İngiliz ordusunun saldırısı sonrasında Şeyh Mahmud tarafından bir sığınak haline getirilen ve içinde bir matbaa kurulan Jasana Mağarası’nda, “Bangi Hak” isimli ilk gazete çıkarılmıştır. İngilizlere karşı Irak Kürtlerinin sığınağı olan Jasana Mağarası, yarım asır sonra Peşmergeler için de büyük bir önem kazanmış ve Baas rejimine karşı direnen Peşmergelerin sığınağı olmuştur.