By Euronews
Yayınlanma Tarihi
12/07/2025 – 7:59 GMT+2REKLAM
Cuma günü Portekiz parlamentosu, tecavüzü bir kamu suçu olarak yeniden kategorize ederek önemli bir yasal düzenlemeye imza attı. Bu değişiklik, mağdur tarafından resmi bir şikayet olmasa bile yetkililere vakaları soruşturma ve kovuşturma başlatma yetkisi tanıyor.
Bloco de Esquerda (BE), LIVRE ve PAN partilerinin sunduğu öneriler, Sosyal Demokrat Parti (PSD) ile sağ görüşlü Chega’nın desteğini alarak meclisten geçti.
Yürürlüğe giren yeni kurallar uyarınca, tanıkların tecavüz vakalarını bildirmesi mümkün hale geliyor. Bu sayede, mağdurun suç duyurusunda bulunma arzusuna bakılmaksızın soruşturmaların derhal başlatılmasının önü açılıyor.
Bununla birlikte, oylama sürecinde bazı PSD ve Chega milletvekillerinin çekimser kalmayı tercih etmesi mecliste soru işaretlerine neden oldu. Benzer şekilde, partilerinin bazı tekliflerdeki resmi tutumu çekimser kalmak yönünde olmasına rağmen, bir kısım Sosyalist Parti (PS) milletvekili de yeniden sınıflandırma yönünde oy kullandı.
Bu farklılaşma, PS parlamento lideri Eurico Brilhante Dias’ın partisinin duruşunu izah ettiği bir video yayımlamasına yol açtı. Dias, endişelerini dile getirerek, “Bu suçun kamusal nitelik kazanmasıyla birlikte, Savcılık artık harekete geçmeden önce mağdurun görüşünü almıyor,” şeklinde konuştu. “Bu değişikliğin otomatik olması mağdurun sesini yok sayıyor ve bu denli dehşet verici bir suça maruz kalmış birini sessizliğe itemeyiz,” diye ekledi.
Parlamentoda genel bir fikir birliği oluşmasına karşın, bazı partiler teknik veya usule dair kaygılarını dile getirdi. BE’den Mariana Mortagua, yasa tasarısının komisyona sevk edilebileceğini belirtti. Bu sayede, soruşturmaların başlangıç şekli ya da tanık koruma gibi hukuki detayların daha geniş bir mutabakat sağlamak amacıyla tartışılabileceğini ifade etti. Mortagua, “Hedefimiz, bu aşamada lüzumsuz çekişmelerden sakınmak ve uzmanlık sürecinde sağlam, ortak bir yasa ortaya çıkarmak için çaba göstermektir,” diye açıkladı.
Kabul edilen bu yasa, Ceza Kanunu, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve Mağdur Tüzüğü’nde bir dizi değişiklik yapılmasını öngörüyor.
Bu yasal düzenleme, Portekiz’in istisnai konumuna son vererek ülkeyi diğer Avrupa ülkeleriyle aynı hizaya getiriyor. Daha önceleri Portekiz, İtalya ve San Marino gibi, tecavüzü bir kamu suçu olarak görmeyen az sayıdaki ülkeden biriydi. Bu durum, Avrupa Konseyi’nin kadına yönelik şiddetin önlenmesine ilişkin uluslararası belgesi olan İstanbul Sözleşmesi’ne aykırı olduğu için insan hakları savunucuları tarafından uzun zamandır eleştiri konusu oluyordu.
Öte yandan, Portekiz parlamentosu 2019 yılında da oy birliğiyle yasada bir değişikliğe giderek tecavüzün tanımını rızaya dayanmayan tüm cinsel eylemleri içerecek biçimde genişletmişti. Bu hamleyle Portekiz, bu kadar kapsamlı bir tanıma sahip olan yedi AB ülkesinden biri konumuna gelmişti.
Portekiz’deki yasa yapıcılar ve aktivistler, savcıların bir saldırının “şiddet” içerdiğini kanıtlama zorunluluğu getiren önceki yasanın, bilinci kapalıyken saldırıya uğrayan ya da rızası dışında cinsel ilişkiye zorlanan bireyleri korumakta yetersiz kaldığını uzun süredir savunuyordu.