İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi bünyesindeki akademisyenler, Moğolistan’da yürütülen ortak bir kazı projesi kapsamında çalışmalarını sürdürüyor. Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, bu önemli arkeolojik girişim, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) finansal desteğiyle gerçekleştiriliyor.
Moğolistan’ın Tuul Vadisi’nde, 40 kişilik bir uzman ekip tarafından yürütülen ortak kazı çalışmaları, tarihi Togu Balık kentine odaklanmış durumda. Bu yerleşimin, Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarında da bahsi geçen ve Uygurları oluşturan boylar olan Dokuz Oğuzlara ait olduğu düşünülmektedir. Projenin temel amacı, eski Türklerin inanç sistemleri, ölü gömme ritüelleri ve şehircilik anlayışları gibi konularda geliştirdikleri yaşam biçimlerine dair ayrıntılı bilgilere ulaşmaktır.
İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan’ın koordinatörlüğünde ve Prof. Dr. Anıl Yılmaz ile Doç. Dr. Enkhtur Altangerel’in ortak başkanlığında ilerleyen araştırma, Tuul Nehri’nin iki yakasındaki şehir kalıntılarını ve bu alanları çevreleyen Mayhan, Tömst ve Agit dağlarını kapsayan 100 kilometrekarelik geniş bir alanda devam etmektedir. Kazı ekibi, sondaj uzmanlarının yanı sıra arkeologlar, sanat tarihçileri, botanikçiler ve paleografi uzmanları gibi farklı disiplinlerden bilim insanlarını bir araya getiriyor.
Çalışmaların verimliliğini artırmak için vadiye kurulan bir laboratuvarda, gün yüzüne çıkarılan eserlerin ilk incelemeleri yapılıyor. Türklerin bilinen tarihini yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyan bu önemli kazıda, Moğol bilim insanları da aktif olarak görev almaktadır. Bu yıl gerçekleştirilen kazılar sonucunda, Türklerin 600’lü yıllardaki ekonomik faaliyetleri ve madencilikteki ustalıkları hakkında değerli veriler elde edilmiştir.
**ŞEHRİN EKONOMİK TEMELİ MADENCİLİKTİ**
Konuyla ilgili görüşlerini paylaşan Prof. Dr. Şaban Doğan, Togu Balık kentinin gündelik yaşamını, ekonomik yapısını ve mimarisini anlamak için çok disiplinli bir çalışma modeli benimsediklerini belirtti. Bu yılki çalışmalarda önemli bulgulara ulaştıklarını ifade eden Doğan, “Geçen yıl keşfettiğimiz, şehrin kenar mahallelerindeki atölyelerde altın ile bakırın işlendiği tespit edildi. Yüzey araştırmalarımız esnasında antik döneme ait maden çukurlarına da rastladık. Dolayısıyla, şehir ekonomisinin madenciliğe dayandığına dair elimizde artık somut kanıtlar mevcut. Bundan sonraki çalışmalarımız bu yönde ilerleyecek. Aynı zamanda mimariyi de inceliyoruz. Bir saray kalıntısı üzerindeki kazı çalışmalarımızı tamamlama aşamasına geldik.” şeklinde konuştu.
Geçtiğimiz yıl, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü tarafından Moğolistan’ın Tuul Vadisi’nde yürütülen çalışmalar, bu alanın gerçekten de Göktürkler ile mücadele eden Dokuz Oğuzların yaşadığı tarihi “Togu Balık” kenti olduğunu bilimsel olarak kanıtlamıştı.