ABD yönetiminin korumacı ticaret yaklaşımlarının küresel ekonomi üzerindeki potansiyel yansımalarına dair belirsizlikler devam ederken, Trump’ın ülkenin başlıca ticaret ortaklarından olan AB ve Meksika’ya yönelik 1 Ağustos itibarıyla %30’luk bir tarife uygulama kararı, piyasalardaki risk algısını yeniden tırmandırdı.
Başkan Trump, AB’nin gümrük vergisi ve vergi dışı düzenlemeleri ile ticari engellerinin yol açtığı uzun süreli, büyük ve kalıcı ticaret açıklarından kurtulması gerektiğini vurguladı. Trump, “Şimdiye kadar kapalı olan ticaret pazarlarınızı ABD’ye açmak, tarife ve tarife dışı politikalarınızı ve ticaret engellerinizi ortadan kaldırmak isterseniz, belki bu mektupta bir düzeltme yapmayı düşünebiliriz.” şeklinde konuştu.
ABD Başkanının bu kararının ardından, AB ve Meksika’dan gelmesi muhtemel karşı adımların, gümrük vergilerinde yeni bir karşılıklı restleşme sarmalını tetikleyebileceği kaygısı piyasaların seyrinde belirleyici oluyor. Bu nedenle, konuyla ilgili haber akışı yatırımcıların ana odak noktası haline gelmiş durumda.
Diğer yandan, bu tarifelerin ABD içindeki enflasyonist sonuçları tartışılırken, daha önce defalarca faiz indirimi konusunda baskı yaptığı bilinen Trump, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın görevden ayrılmasının “harika bir şey” olacağını dile getirdi.
Powell’ın ABD için “çok kötü” bir figür olduğunu tekrarlayan Trump, “Dünyadaki en düşük faiz oranına sahip olmalıyız ama değiliz,” diyerek eleştirisini sürdürdü.
Bu gelişmelere ek olarak, ABD’deki büyük bankaların bu hafta kamuoyuna duyuracakları ikinci çeyrek bilançoları da piyasalar tarafından dikkatle izlenecek konular arasında yer alıyor.
Başka bir gelişmede ise ABD Hazine Bakanlığı, haziran ayına ilişkin bütçe dengesi verilerini kamuoyuyla paylaştı. Rapora göre, 1 Ekim 2024’te başlayıp 30 Eylül 2025’te tamamlanacak 2025 mali yılının dokuzuncu ayı olan haziranda, federal hükümet 27 milyar dolarlık bir bütçe fazlası kaydetti.
Geçen yılın haziran ayında federal hükümetin 71 milyar dolarlık bir bütçe açığı verdiği hatırlanırsa, bu önemli bir gelişme olarak öne çıkıyor. Bu dönem için piyasaların bütçe dengesi beklentisi ise 41,5 milyar dolarlık bir açık yönündeydi. Haziran ayında hükümetin gelirleri %13’lük bir artışla 526 milyar dolara ulaşırken, harcamaları ise %7’lik bir düşüşle 499 milyar dolara geriledi.
### ABD PİYASALARINDA HAFTA BAŞLANGICI OLUMSUZ
Bu gelişmelerin etkisiyle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftaya %4,42 seviyesinde yatay bir başlangıç yaparken, altının ons fiyatı %0,1’lik bir yükselişle 3 bin 360 dolardan işlem görüyor.
Dolar endeksi ise son üç işlem günündeki değer kazancını devam ettirerek şu sıralarda %0,1’lik artışla 98 seviyesinde seyrediyor. Brent petrolün varil fiyatı da %0,3’lük bir kayıpla 69,8 dolardan alıcı buluyor.
Cuma günü New York Borsası’nda S&P 500 endeksi %0,33, Nasdaq endeksi %0,22 ve Dow Jones endeksi %0,63 oranında değer kaybederken, ABD’de endeks vadeli kontratları haftanın ilk işlem gününe satıcılı bir başlangıç yaptı.
### AVRUPA BİRLİĞİ’NİN TARİFE TEPKİSİ
Geçen hafta cuma günü Avrupa borsaları satıcılı bir seyir izlerken, AB’nin Trump’ın gümrük vergisi hamlesine karşı başlangıçta ılımlı bir tutum sergilemesi dikkat çekti.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD ile tarife meselesinde müzakerelere devam edeceklerini, ancak bir uzlaşıya varılamaması durumunda misilleme yapacaklarını belirtti.
Başkan Trump’tan revize edilmiş gümrük vergisi oranı ve yeni takvimi içeren bir mektup aldıklarını doğrulayan von der Leyen, “AB ihracatına yüzde 30 gümrük vergisi uygulanması Atlantik’in her iki yakasındaki işletmelerin ve tüketicilerin aleyhine olacak şekilde temel transatlantik tedarik zincirlerini aksatacaktır.” şeklinde bir değerlendirme yaptı.
Von der Leyen, AB’nin dünyanın en açık ve adil ticaret pratiklerine sahip pazarlarından biri olduğunu vurgulayarak, AB’nin ABD ile müzakere yoluyla bir çözüm bulmaya öncelik verdiğini ifade etti.
ABD ile 1 Ağustos tarihine kadar bir anlaşmaya ulaşmak için çalışmayı sürdüreceklerini kaydeden von der Leyen, gerektiğinde orantılı karşı tedbirlerin alınması da dahil olmak üzere AB’nin çıkarlarını korumak için tüm adımları atacaklarının altını çizdi.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Trump’ın AB için duyurduğu %30’luk gümrük vergilerinin hayata geçirilmesinin, ülkesinin ekonomisini derinden sarsacağını dile getirdi.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi %0,38, Almanya’da DAX 40 %0,82, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi %1,11 ve Fransa’da CAC 40 endeksi %0,92 oranında geriledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni haftaya da düşüşle başladı.
### ASYA PİYASALARINDA JAPONYA HARİÇ YÜKSELİŞ HAKİM
Asya piyasalarında, Japonya dışında alım ağırlıklı bir görünüm hakimken, Çin’den gelen olumlu ekonomik veriler bölge piyasalarını destekliyor.
ABD ile Çin arasındaki tarife ateşkesi devam ederken, Pekin yönetimi ticarette genişlemeci politikalarını sürdürüyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin açıklamasına göre, Çin ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), serbest ticaret bölgelerini geliştirecek bir anlaşmayı ekim ayında liderlerin onayına sunma kararı aldı.
Öte yandan, ülkede açıklanan dış ticaret verileri, Çin’in ihracatının haziran ayında yıllık bazda %5,8 artarak beklentileri aştığını, ithalatının ise aynı dönemde %1,1 arttığını gösterdi.
Bu gelişmelerle birlikte, kapanışa doğru Japonya’da Nikkei 225 endeksi %0,1 gerilerken, Güney Kore’de Kospi endeksi %0,6, Çin’de Şanghay bileşik endeksi %0,5 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi %0,7 prim yaptı.
### BORSA İSTANBUL’DA CUMA GÜNÜ POZİTİF KAPANIŞ
Cuma günü alıcılı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü %0,26’lık bir artışla 10.358,46 puandan kapattı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) ise BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat, cuma akşam seansında normal seans kapanışının %0,1 üzerinde 12.149,00 puandan işlem gördü.
Analistler, BIST 100 endeksi için 10.400 ve 10.500 puan seviyelerinin direnç, 10.300 ve 10.200 seviyelerinin ise destek olarak öne çıktığını belirtiyor.
Dolar/TL paritesi, cuma gününü %0,2’lik bir artışla 40,0430 seviyesinden tamamlarken, bugün bankalararası piyasanın açılışında %0,1’lik bir yükselişle 40,2050’den işlem görüyor.
Analistler, bugün hem yurt içi hem de yurt dışı veri takviminin sakin olduğunu, bu nedenle tarifelere ilişkin gelişmelerin ve haber akışının takip edilmeye devam edileceğini bildirdi.