Hamide HANGÜL
Almanya’nın önde gelen bankası Deutsche Bank, dünyanın en uygun maliyetli ve en pahalı şehirlerini sıraladığı ‘Dünya Fiyatları 2025 Haritalaması’ adlı raporunun dokuzuncusunu kamuoyuyla paylaştı. Yaşam kalitesinden kira giderlerine kadar geniş bir yelpazede 69 ülkenin mercek altına alındığı raporda yapılan tespitlere göre, şehir merkezlerindeki kiralarda son beş yıllık dönemde en yüksek artış İstanbul’da kaydedildi. Bu doğrultuda mega kent, üç odalı konut kiralarında dolar bazında yüzde 193,1 ve tek odalı konutlarda yüzde 178,5’lik bir artış oranı yakalayarak 69 dünya şehrini geride bırakmayı başardı. Bu sonuçla İstanbul, üç odalı daireler için ortalama bin 764 dolarlık (70 bin 339 TL) kira bedeliyle listenin 53’üncü basamağında konumlandı. Raporda, aynı kiranın 2020 senesinde 602 dolar seviyesinde olduğu belirtildi.
İstanbul’un ardından en belirgin artış yüzde 151,7 ile Riyad’da gözlemlenirken, bu kenti yüzde 87,8’lik bir yükselişle Mexico City takip etti. Kira bedeli en yüksek şehir unvanı ise 8 bin 388 dolarla (334 bin 467 TL) New York’un oldu. Yine üç odalı konut kiralarının en pahalı olduğu şehirler sıralamasında New York’u; 6 bin 216 dolarla Singapur, 6 bin 91 dolarla Boston, 5 bin 560 dolarla Londra, 5 bin 424 dolarla San Francisco, 4 bin 955 dolarla Zürich, 4 bin 807 dolarla Hong Kong, 4 bin 693 dolarla Cenevre, 4 bin 683 dolarla Chicago ve 4 bin 589 dolarla Dubai izledi.
New York zirvedeki yerini korudu
Tek odalı daire kiralarında da New York, 4 bin 143 dolarlık bedelle listenin en tepesindeki yerini korudu. Bu şehri sırasıyla; 3 bin 394 dolarla Boston ikinci, 3 bin 332 dolarla San Francisco üçüncü, 3 bin 167 dolarla Singapur dördüncü ve 2 bin 985 dolarla Londra beşinci sırada takip etti. Kiraların en pahalı olduğu bu beş şehirde son beş senelik kira artış oranlarının; New York’ta yüzde 22,3, Boston’da yüzde 25,1, San Francisco’da yüzde 1,0, Singapur’da yüzde 55,4 ve Londra’da yüzde 39,3 olarak gerçekleştiği saptandı. Tek odalı daire kira artışında İstanbul, aynı zaman diliminde yüzde 178,5 gibi dikkat çekici bir artış sergilemesine rağmen, listede 50’nci sırada yer alırken, kira bedeli 340 dolardan (13 bin 557 TL) 948 dolara (37 bin 801 TL) yükseldi.
Kira sonrası en yüksek gelir Cenevre’de
Rapora göre, iki kişinin istihdam edildiği üç odalı bir konutta kira ödendikten sonra arta kalan geliri ölçen endekste Cenevre zirvede yer aldı. Bu çerçevede, Cenevre’deki kira sonrası harcanabilir gelir New York’un yaklaşık 6 katı bir seviyeye ulaşırken, endeks değeri 11.274 olarak hesaplandı. Cenevre’nin ardından Zürih ve San Francisco geldi. Diğer taraftan, 2020’den 2025’e kadar olan dönemde kira sonrası gelirde Moskova yüzde 237’lik artışla olağanüstü bir yükseliş kaydederken, bu şehri yüzde 196,5 ile Varşova, yüzde 143 ile Şangay, yüzde 116,6 ile Hong Kong ve yüzde 108,8 ile Bangalore takip etti. Aynı dönemde Meksika’da yüzde 386, Kahire’de yüzde 309 ve Lizbon’da yüzde 151 oranında düşüşler yaşandı.
En sert düşüş Tokyo’da
Kiraların en pahalı olduğu beşinci şehir olan San Francisco’da üç odalı daire kiraları son beş senede yüzde 12,1 düşerken, en keskin gerileme yüzde 21,7 ile Tokyo’da yaşandı ve şehir 34’üncü sırada yer aldı. Kahire’de yüzde 19,2’lik bir azalma görülürken, bu şehir listenin 69’uncu sırasında konumlandı. Kiralar Şangay’da yüzde 8, Wellington’da yüzde 1, Pekin’de yüzde 11,3 ve Manila’da yüzde 8,2 oranında düştü.
Aylık maaşta Cenevre 7 bin 984 dolarla ilk sırada
Vergiler düşüldükten sonraki net aylık maaş sıralamasında Cenevre, aynı dönemde yüzde 25,2’lik bir artış ve 7 bin 984 dolarlık gelirle birinci sırada bulunurken, bu şehri 7 bin 788 dolarla Zürih izledi. Listede San Francisco 7 bin 92 dolar, Lüksemburg 6 bin 156 dolar, Boston 5 bin 940 dolar ve Chicago 5 bin 203 dolarla yer aldı. İstanbul ise 2025 itibarıyla aylık net maaşta (vergi sonrası, dolar bazında) 934 dolarla 57’nci şehir olurken, beş yıllık artış oranının yüzde 94,5 ile neredeyse ikiye katlandığı tespit edildi.
Şehir merkezinde satılık dairelerin metrekare fiyatı en yüksek olan şehir, 25 bin 946 dolarla Hong Kong olarak belirlendi. Bu şehri Zürih, Seul, Cenevre ve Londra takip ederken, İstanbul yüzde 103’lük bir artış ve 3 bin 36 dolarlık fiyatla 57’nci sıraya yükseldi. Bahsi geçen rakam 2020 yılında bin 492 dolar seviyesindeydi.
1 artı 1’ler ‘üç odalı’ kirasını geçti
Rapora göre, bazı büyük şehirlerde tek odalı dairelerin kiraları üç odalıları geride bıraktı. Örneğin, Zürih’te 1+1 daire kiraları son beş yılda yüzde 35 artış gösterirken, 3+1 dairelerdeki artış yüzde 25.5 seviyesinde kaldı. Dubai’de, tek odalı konutların kira artışı yüzde 53.9 olarak gerçekleşirken, üç odalılarınki yüzde 49.2 oldu. Dublin’de ise 1+1 artışı yüzde 25.6 iken, 3+1 için bu oran yüzde 18.6 olarak saptandı. San Francisco’da ise farklı bir durum gözlemlendi; üç odalı dairelerin kirası yüzde 12.1 azalırken, tek odalıların kirası yüzde 1 oranında arttı.