Osmanlı’dan Günümüze: Manisa’da Bir Mahallenin Sığdığı Eşsiz Yapı
Manisa’nın Demirci ilçesine bağlı Kargınışıklar Mahallesi, Osmanlı döneminden kalma özgün mimarisiyle dikkat çekiyor. Sarp bir arazi üzerine kurulu olan bu mahallede, ahşap ve kerpiçten inşa edilmiş evler, bitişik nizamda tek bir büyük yapı gibi görünüyor. Bu eşsiz mimari, bölgenin zorlu iklim koşullarına bir çözüm sunarken, mahalle sakinleri arasında güçlü komşuluk ilişkilerinin de temelini atıyor. Halıcılık, orman işçiliği ve kiraz yetiştiriciliği ile geçimini sağlayan halk, bu iç içe geçmiş evlerde hem daha kolay ısınıyor hem de birbirine daha yakın bir yaşam sürüyor.
Zorlu Yaşam Koşulları ve Tarihi Dokunun Korunması
Bu tarihi yapıda yaklaşık 35 maddi durumu zayıf aile yaşamını sürdürüyor. Evlerin mimari yapısı, fotoğraf tutkunları ve çeşitli dergiler için bir cazibe merkezi haline gelmiş durumda. Mahalle halkı bu ilgiden memnun olsa da, eskiyen evlerde yaşamanın getirdiği zorluklar nedeniyle yetkililerden destek bekliyor.
30 yıldır bu evlerden birinde yaşayan Ayşe Kızılkaya, yaşadıkları sıkıntıları şu sözlerle dile getiriyor:
“Burada 30 senedir yaşıyorum. Kimi eski tahtadan yapıda idare ediyoruz. Burada yaşamak çok zor. Bir yağmur yağdığında üstü çok akıyor. Üstlerine naylon koyarak idare ediyoruz. Buraya çok gelip incelemelerde bulundu. Bazı yerlerde devletimiz tamirat yaptı. Çatı yapmak istiyoruz ama yapamıyoruz. Yazın serin kışın soğuk oluyor. Yazın serinde iyi oluyor ancak soğukta durulmuyor.”
Bir Yangından Kurtulan 268 Yıllık Tarih
Kargınışıklar Mahalle Muhtarı Osman Altun, yapının tarihi ve sosyal dokusu hakkında önemli bilgiler veriyor. Muhtar Altun’a göre, bu ilginç mimarinin ardında yatan bir mecburiyet var.
“Buradaki evlerin özelliği, burası daha önce Horasan’dan gelen 5 yörük tarafından buraya yerleşim yapılmış. Bu evlerin 268 yıllık olduğunu biliyoruz. Tarihi evler. Burada oturan vatandaşlar birbirlerinin kapılarını çalmadan seslerini duyarlar. Burada yaşayan ailelerimiz de hepsi fakir aileler. İmkanları olmadığı için burada yaşamaya mecburlar. Bu evlerin özelliğinin de bozulmasını istemiyorlar bu hayattan da memnunlar. Genelde ahşaptan yapılma. Bu tahtalar elle yarılarak yapılmış. Çatıları da topraktandır. 1956’da büyük yangından sonra buradaki eski evler kalıyor. Buradaki yangından sonra vatandaşlar Demirci merkezine taşındı. Burada 100’ün üzerinden insan yaşıyor. Bir evde 7 nüfus var.”
Komşuluktan Öte: Bir Aile Gibi Yaşayan Topluluk
Demirci Atölye Halıcılığı Geliştirme Derneği Üyesi Kazım Aysan, köyün sosyal yapısına ve mimari özelliklerine dikkat çekiyor. Aysan, yapının Erzurum mimarisinden esinlenerek Karataş bölgesinin ahşaplarıyla inşa edildiğini belirtiyor.
“Bu tamamen toprak ve ahşaptan yapılı yapılar yazın serin, kışın sıcak olması sebebiyle özellik arz ediyor. 1956 yılındaki yangından kurtulan köydeki tek yerleşim yeri bu ahşap yapıdır. Burada 100’ün üzerinde, küçük bir köyden daha fazla nüfus yaşamaktadır. Buradaki insanlar birbirleriyle komşu konumundan bir aile durumuna geçmiş durumdalardır. Herkes birbirinin balkonundan diğerine geçebilir. Bir evde hüzün varsa diğerinde sevinç olmaz.”
Aysan, bu eşsiz yapının Demirci’nin kendini koruyabilen nadir yerlerinden biri olduğunu ancak merkeze doğru yoğun bir göç yaşandığını da ekliyor.
Turizm İçin Bir Fırsat: “Nepal Evleri”
Yapının korunarak turizme kazandırılması gerektiğini vurgulayan Kazım Aysan, bölgenin potansiyeline işaret ediyor. Özellikle “Nepal evlerine” benzetilmesi, fotoğrafçılar için büyük bir ilgi odağı oluşturuyor.
“Özellikle farklı illerden düğünlere cenazelere gelenler özellikle bu bölgede fotoğraf çekiyor. Kargınışıklar Mahallesi’nin kirazının dışında Nepal evlerine benzemesinden dolayı fotosafari için önemli bir merkez teşkil edebilecek durumdadır. Turizmde gerekli desteği alabilirse fotosafari için buraya turlar düzenlenebilir. Köye de katkı sağlayabilir.”
