Türkiye’nin çevre kirliliğiyle mücadelesi ve geri dönüşümü yaygınlaştırma hedefleri doğrultusunda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Türkiye Çevre Ajansı’nın yürüttüğü Depozito Yönetim Sistemi (DYS), yeni bir evreye girdi. İlk olarak 2022’de Kızılcahamam’da pilot uygulama olarak başlayan sistem, Aralık 2024’te Bakanlık ve Türkiye Çevre Ajansı merkez binalarında devreye alınmış, Şubat 2025’ten itibaren ise pilot il Sakarya’da uygulanmaya başlanmıştı. Şimdi ise sistemin kapsamı genişletiliyor.
BAKAN KURUM: SİSTEM 7 BÖLGEYE ULAŞIYOR
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada projenin büyüklüğüne dikkat çekti. Bakan Kurum, “DOA 7 bölgemize yayılıyor. Sakarya’nın ardından Erzurum, Mersin, Gaziantep, Samsun, İzmir ve Konya’da da Depozito İade Makinelerimizin kurulumuna başladık. Depozito Yönetim Sistemi ile artık atıklar doğaya değil DOA’ya gidecek” ifadelerini kullandı.
6 YENİ PİLOT İL SİSTEME ENTEGRE EDİLDİ
Sistemin ülke geneline yayılması amacıyla 24 Haziran – 8 Temmuz 2025 tarihleri arasında önemli koordinasyon toplantıları düzenlendi. Türkiye Çevre Ajansı Başkanı Prof. Dr. Ferhat Pirinççi’nin katılımıyla Erzurum, Mersin, Gaziantep, Samsun, İzmir ve Konya’da gerçekleştirilen toplantılarda valiler, belediye başkanları ve oda yöneticileriyle bir araya gelindi. Bu buluşmalarda sistemin işleyişi hakkında detaylı sunumlar ve bilgilendirmeler yapıldı.
DOA MAKİNELERİNİN HEDEFİ 81 İL
Koordinasyon toplantılarının yapıldığı bu yeni illerde Depozito İade Makineleri’nin (DİM) kurulum süreci başladı. İlk aşamada 7 ildeki stratejik noktalara; marketler, AVM’ler, üniversite kampüsleri, metro ve tren istasyonları ile kamu binalarına yerleştirilen makinelerin, projenin bir sonraki fazında 81 ilin tamamında hizmete girmesi planlanıyor.
SAKARYA’DA 4 AYDA 3 MİLYON AMBALAJ GERİ DÖNÜŞTÜRÜLDÜ
Sistemin Şubat 2025’te faaliyete geçtiği pilot il Sakarya’da elde edilen sonuçlar oldukça etkileyici. Sadece 4 aylık sürede yaklaşık 3 milyon adet ambalaj toplandı. Bu ambalajlar, yaklaşık 200 ton cam, 20 ton PET ve 2 ton alüminyumdan oluştu. Bu başarı sayesinde 175 bin 139 litre su ve 239 bin 51 kilovatsaat enerji tasarrufu sağlanırken, karbondioksit salınımı da 145 bin 983 kg azaltıldı.
HEDEF: YILLIK 520 MİLYON AVRO EKONOMİK KATKI
DYS’nin ülke çapında tam olarak faaliyete geçmesiyle büyük hedefler belirlendi. Bu hedefler arasında çevre kirliliğini ve denizlerdeki plastik atıkları azaltmak, senede 25 milyar atık şişeyi toplayarak ekonomiye yeniden kazandırmak bulunuyor. Projenin kayıt dışı üretimi önlemesi ve yıllık yaklaşık 520 milyon avro gelir getirmesi öngörülüyor. Ayrıca atık toplama maliyetlerinin düşmesi, enerji tasarrufu, sera gazı salınımının azalması ve tüketicilerde çevre bilincinin artırılması da amaçlanıyor.
DOA MOBİL UYGULAMASI İLE PRATİK İADE SÜRECİ
Sistem, tek kullanımlık cam, PET ve alüminyum içecek ambalajlarının ‘depozito işareti’ ile etiketlenmesini sağlıyor. Tüketicilerin iade sürecini kolaylaştırmak için geliştirilen DOA (Depozitosu Olan Ambalajlar) mobil uygulaması, hem Android hem de iOS platformlarında indirilebiliyor. Emlak Katılım Bankası altyapısıyla çalışan uygulama, e-cüzdan sistemiyle entegre çalışıyor. Tüketiciler, mobil uygulama aracılığıyla boş ambalajları DİM’e okutarak depozito ücretini anında e-cüzdanlarına aktarabiliyor. Bu bakiye, QR ödeme destekli POS cihazlarında veya diğer bankacılık işlemlerinde kullanılabiliyor.