Eski Başkan Donald Trump’ın, Pazartesi günü yapması beklenen kritik bir duyuru ile Ukrayna politikasında önemli bir değişikliğe gideceği iddia ediliyor. Daha önce Rusya yanlısı olmakla itham edilen ve Joe Biden’ın 2024 sonbaharında Ukrayna’ya 300 km menzilli ABD yapımı ATACMS füzeleri verme kararını eleştiren Trump’ın, bu defa çok daha ileri bir adım atabileceği belirtiliyor. ABD’nin önde gelen bir politika haber sitesine göre, Trump’ın açıklayacağı yeni plan, Ukrayna’ya saldırı silahları tedarikini de kapsayacak.
Bu durum, Trump için köklü bir politika değişikliğine işaret ediyor. Axios’un aktardığına göre, Trump şimdiye kadar çatışmanın tırmanmasını önlemek amacıyla Ukrayna’ya yalnızca savunma odaklı silahlar verileceğini savunuyordu. Ancak yeni planla birlikte saldırı amaçlı silahların da gündeme gelmesi, bu tutumdan tamamen vazgeçildiğini gösteriyor. ABD, Ukrayna ve Avrupalı yetkililer, bu hamlenin savaşın gidişatını etkileyeceğini ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i ateşkes müzakereleri konusunda yeniden düşünmeye zorlayacağını ümit ediyor.
Konuyla ilgili bilgi sahibi iki kaynağın iddialarına göre, planın Rusya’nın iç bölgelerine, hatta başkent Moskova’ya kadar ulaşma kapasitesine sahip uzun menzilli füzeleri kapsama olasılığı bulunuyor. Bununla birlikte, aynı kaynaklar nihai kararın henüz verilmediğini ve bu konunun belirsizliğini koruduğunu da vurguladı.
Senatör Lindsey Graham, Axios’a yaptığı bir değerlendirmede Trump’ın ruh halini özetledi: “Trump, Putin’e karşı son derece öfkeli. Pazartesi günü yapacağı açıklama hayli sert olacak.” Bu duyurunun, Trump’ın NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile gerçekleştireceği bir görüşme esnasında yapılması planlanıyor. Planın mali boyutuna göre, Ukrayna’ya yollanacak ABD menşeli silahların faturasının Avrupalı müttefikler tarafından karşılanması öngörülüyor. Beyaz Saray ise konuyla ilgili yorum taleplerini yanıtsız bıraktı.
Bu strateji değişikliğinin perde arkasında, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin iki hafta önce düzenlenen NATO zirvesindeki bir önerisinin yattığı belirtiliyor. Hem Amerikalı hem de Ukraynalı yetkililer, zirvede Trump ile Zelenskiy arasında yapılan görüşmeyi “şimdiye kadarkilerin en iyisi” olarak nitelendirdi. Bir ABD’li yetkiliye göre, “Zelenskiy, makul bir tavır sergiledi, yanında profesyonel bir ekiple NATO formatına uygun bir görünüm çizdi. Bu da görüşmenin olumlu geçmesini sağladı.” Zelenskiy’nin 2022 yılından sonra ilk defa bir zirveye takım elbiseyle katılması da dikkat çeken bir detay oldu.
Trump’ı bu karara yönelten bir diğer önemli faktör ise Rusya’nın tutumu oldu. Eski başkanın, son iki haftadır Putin’in ateşkes için herhangi bir adım atmaması ve Kiev başta olmak üzere Ukrayna şehirlerine yönelik saldırıları artırmasından ötürü giderek artan bir rahatsızlık duyduğu ifade ediliyor. Axios’a göre asıl kırılma noktası, 3 Temmuz’da Putin ile yapılan telefon görüşmesi oldu. Bu görüşmede Putin, savaşı tırmandırma niyetini net bir şekilde ifade ederek, önümüzdeki 60 gün içinde Rusya’nın hakim olduğu Ukrayna bölgelerinin idari sınırlarına ulaşmayı amaçladığını söyledi. Görüşmenin ardından Trump’ın, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a “Her şeyi ele geçirmek istiyor” dediği, konuya yakın bir kaynak tarafından doğrulandı. Bu gelişmeler, silah yardım planının bir düşünceden somut bir eyleme dönüşmesini hızlandırdı.
Trump bizzat Pazar akşamı gazetecilere yaptığı bir açıklamada, Avrupa ülkeleri aracılığıyla Ukrayna’ya ulaştırılacak yardımın “bir dizi sofistike askeri teçhizat” içereceğini teyit etti. Eski başkan, bu teçhizatlar arasında Patriot hava savunma sistemlerinin de olacağını belirtti.