Van’ın Zirvelerinde Tarihi Keşif: 3000 Metrede 50 Odalı Antik Kale Bulundu

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu liderliğindeki bir kazı ekibi, bölgedeki tarihi yapıları gün yüzüne çıkarıp turizme dahil etmek hedefiyle yeni bir araştırma başlattı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün desteklediği Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Projesi çerçevesinde, ekip ilçe merkezine 62 kilometre uzaklıktaki Beşbudak Mahallesi’nde bulunan 3 bin rakımlı Tirişin Yaylası’na tırmandı. Arkeolog, antropolog ve sanat tarihçilerinden oluşan 12 kişilik uzman ekip, iki saatlik zorlu bir tırmanışın ardından yaylaya ulaştı. Bölgede gerçekleştirdikleri yüzey araştırmaları esnasında önemli bir kale ve sur kalıntısı keşfedildi. Yapılan incelemelerde, bazalt taşından inşa edilmiş yaklaşık 50 odalı bir kale ile 4 kilometre uzunluğa sahip sur kalıntıları ortaya çıkarıldı. Alanda ayrıca seramik parçaları, bir değirmen taşı ve üzerinde çeşitli işaretler bulunan taşlar da bulundu. Yapının Demir çağlarında inşa edildiği düşünülse de, bölgeden toplanan bulguların analizi, kalenin Orta Çağ’da da yoğun bir şekilde kullanıldığını göstermektedir. Aynı zamanda Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu başkanı olan Prof. Dr. Çavuşoğlu, kale ve sur kalıntısının envantere işlenmesi ve tescil edilmesi için bölgenin koordinatlarını, mimari yapısını ve konumunu dron kullanarak fotoğraflayıp kayıt altına aldı. Prof. Dr. Çavuşoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Tirişin Yaylası’nın sahip olduğu zengin otlak ve su kaynakları sayesinde tarih boyunca küçükbaş hayvancılıkla uğraşan pek çok medeniyete ev sahipliği yaptığını ifade etti. Yayla geleneğinin bölgede hala devam ettiğini vurgulayan Çavuşoğlu, “Bizi burada en çok şaşırtan, uzun bir surla çevrili bir kalenin varlığı oldu. Kalenin içinde bir de iç kale mevcut. Buradaki kaya resimleri, yerleşimin Mezolitik ve Neolitik dönemlere uzandığını ortaya koyuyor. Bulgular, bu alanın geç dönemlerde, bilhassa Demir çağlarından Orta Çağ ve sonrasına kadar kullanıldığına işaret ediyor” şeklinde konuştu. 3 bin metre rakımda 4 kilometrelik surlara sahip bir kale kalıntısı bulmanın şaşırtıcı olduğunu belirten Çavuşoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Surların kuzeybatı bölümündeki iç kalenin, bir nevi yönetim merkezi olması dikkat çekici. Dronla elde ettiğimiz görüntülerde 50’ye yakın yaşam alanının tespit edilmesi bizim için çok önemli. Surların, burada yaşayanların güvenliğini sağlaması ve hayvanların güvenle otlatılması bakımından büyük bir işlevi var. Coğrafyanın doğal malzemesi olan bazalt taşlarının surlarda kullanıldığını görüyoruz. Taşlar doğal halleriyle özenle yerleştirilmiş. Bölgede bazalt taşlarının kırıldığı bir ocak bölümü de bulunuyor. Ayrıca kurgan olarak tanımlayabileceğimiz dairesel yapılar da saptadık.” Beşbudak Mahallesi Muhtarı Mehmet Ceylan ise, “Burası atalarımızdan bize miras kalmış değerli bir yer. Bölgede artık huzur hakim. Herkes rahatça gelip burada vakit geçirebiliyor. Bu tarihi kalıntıların kayıt altına alınarak tanıtılmasını arzu ediyoruz. Bu yönde yapılan çalışmaları son derece değerli buluyoruz” dedi.