AB-İsrail İlişkilerinde Kritik An: Yaptırımlar Masada
Avrupa Birliği (AB), Gazze’deki ağır insani koşullar ve uluslararası hukuk ihlalleri iddiaları nedeniyle İsrail’e yönelik olası yaptırımları değerlendirmek üzere Dışişleri Bakanları düzeyinde kritik bir toplantı gerçekleştiriyor. Kamuoyundan gelen yoğun baskıların ardından Hollanda’nın önerisiyle 20 Mayıs‘ta İsrail ile mevcut Ortaklık Anlaşması, insan haklarına uyum şartı çerçevesinde mercek altına alınmıştı.
Ortaklık Anlaşması ve Yaptırım Seçenekleri
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, 23 Haziran‘da yaptığı açıklamada, yapılan incelemenin İsrail’in anlaşmanın insan hakları şartını içeren ikinci maddesini ihlal ettiğini gösterdiğini belirtmişti. Bu tespit, bugünkü Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın ana gündem maddesini oluşturuyor. Anlaşmanın tamamen askıya alınması için oy birliği gerekmesi nedeniyle bu seçenek uzak bir ihtimal olarak görülse de, nitelikli çoğunluk gerektiren belirli hükümlerin askıya alınması gündemde. Bu hükümler arasında serbest ticaret, araştırma, teknoloji, kültür ve siyasi diyalog gibi başlıklar yer alıyor.
Üye ülkeler arasında ise bu konuda belirgin bir görüş ayrılığı mevcut. İspanya, İrlanda ve Slovenya gibi ülkeler anlaşmanın askıya alınmasını güçlü bir şekilde desteklerken, Almanya, Avusturya, Çekya ve Macaristan gibi ülkeler bu adıma karşı çıkıyor.
Üst Düzey Yetkililerden Art Arda Açıklamalar
Toplantıya başkanlık eden Yüksek Temsilci Kaja Kallas, Gazze’deki durumu “felaket” olarak nitelendirdi.
(Gazze’deki durum) gerçekten iyileşmediği sürece, hepimiz yeterince şey yapmamışız demektir.
Kallas, Tel Aviv yönetiminin diyaloglar sonucu durumu iyileştirmek için adımlar atmayı kabul ettiğini ancak asıl meselenin anlaşmaya varmak değil, bu adımları uygulamak olduğunu vurguladı. Sınır kapılarının açılması ve insani yardım kamyonlarının geçişi gibi bazı olumlu işaretler olduğunu belirten Kallas, “Ancak elbette sahadaki insanlar için gerçek bir iyileşme tespit etmek adına daha fazlasını görmemiz gerekiyor.” dedi.
Komisyon Üyesi Lahbib: “İsrail Sözünü Tutmadı”
AB Komisyonunun Eşitlik, Hazırlıklılık ve Kriz Yönetiminden sorumlu üyesi Hadja Lahbib de toplantı öncesi yaptığı açıklamada, bazı ilerlemelere rağmen durumun ciddiyetini koruduğunu ifade etti.
Şu anda kamyonların Gazze’ye girdiğini görüyoruz ancak yeterli değil. Durum hala o kadar tehlikeli ve o kadar şiddetli ki saldırılar devam ederken insani yardım ortaklarımız faaliyet gösteremiyor.
Lahbib, İsrail’in verdiği sözleri tam olarak yerine getirmediğini belirterek, “Bu anlaşmayı hemen hayata geçirin, insanları öldürmeyi bırakın.” çağrısında bulundu. Anlaşmadan sadece birkaç gün sonra çoğu kadın ve çocuk 100’den fazla Filistinlinin gıda beklerken öldürüldüğünü hatırlatan Lahbib, “Kaybettiğimiz her dakika, kaybettiğimiz bir hayat demek.” diyerek durumun aciliyetine dikkat çekti.
Tel Aviv Yönetiminin Verdiği Sözler
Kaja Kallas, 10 Temmuz‘da İsrail ile aşağıdaki konularda anlaşıldığını duyurmuştu:
- Gazze’ye günlük gıda ve diğer yardım kamyonlarının girişinin artırılması
- Ürdün ve Mısır yardım yollarının yeniden açılması
- Fırın ve mutfaklar yoluyla gıda dağıtımının sağlanması
- İnsani yardım tesisleri için yakıt teslimatının yeniden başlatılması
- Yardım çalışanlarının korunması
- Su arıtma tesisine elektrik tedarikinin yeniden sağlanması
AB’li yetkililer, bu taahhütlerin sahada somut ve kalıcı iyileşmelere dönüşmesini bekliyor.