ABD, Binlerce Afgan’ın Geçici Koruma Statüsünü Sona Erdiriyor
Amerika Birleşik Devletleri İç Güvenlik Bakanlığı, Afganistan’dan gelen yaklaşık 11.700 kişiye yasal çalışma izni sağlayan ve sınır dışı edilmelerini önleyen Geçici Koruma Statüsü’nün (TPS) 60 gün içinde sona ereceğini duyurdu. Bu karar, sivil toplum kuruluşları ve göçmen hakları savunucuları tarafından endişeyle karşılandı.
Kararın Kapsamı ve Etkileri
2021’de Taliban’ın Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinden bu yana yaklaşık 180.000 Afgan ABD’ye sığındı. TPS kapsamında korunan 11.700 kişi bu büyük grubun küçük bir bölümünü oluştursa da, bu kişilerin kaçının iltica gibi alternatif yasal korumalara başvurduğu belirsizliğini koruyor. Bu statünün kaldırılması, bu bireyleri sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
Sivil Toplum Kuruluşlarından Sert Tepki
Birçok sivil toplum kuruluşu, bu kararın Afganistan’a dönmenin güvenli olduğu yönünde tehlikeli ve yanlış bir mesaj gönderdiğini savunuyor. Özellikle korumasını kaybedenlerin çoğunun, ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık askeri varlığı sırasında Amerikan güçlerine destek vermiş olması, eleştirilerin odağında yer alıyor.
Ulusal Göç Forumu Başkanı ve CEO’su Jennie Murray, “Korumasını kaybedenlerin çoğu ABD güçleriyle birlikte görev yaptı. Bu hizmeti onurlandırmak ve onlara burada güvende, başarılı bir yaşam kurma fırsatı tanımak bizim sözümüzdü. Kongre’yi, Afganlara daimi statü sağlayarak bu sözü yerine getirmeye çağırıyoruz — bu zaten çoktan yapılması gereken bir şeydi.”
Hükümetin Gerekçesi: İyileşen Koşullar
İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem tarafından mayıs ayında yapılan açıklamada, kararın Afganistan’daki durumun “iyileştiği” gerekçesiyle alındığı belirtildi. Bakanlığın duyurusunda şu ifadelere yer verildi:
“Bakan, genel olarak, Afganistan’daki güvenlik ve ekonomik durumun kayda değer ölçüde iyileştiğini ve bu nedenle Afganların ülkelerine geri dönmesinin, silahlı çatışma ya da olağanüstü ve geçici koşullar nedeniyle kişisel güvenliklerine tehdit oluşturmadığını belirledi.”
Geçici Koruma Statüsü (TPS) Nedir?
Geçici Koruma Statüsü (TPS), İç Güvenlik Bakanı’nın takdiriyle belirli ülkelerden gelen kişilere tanınan bir haktır. Bu statü, hak sahiplerini sınır dışı edilmekten korur ve onlara yasal çalışma izni verir, ancak vatandaşlığa giden bir yol sunmaz. TPS’nin doğası gereği geçici olması ve genellikle her 18 ayda bir yenilenmesi gerekmektedir. Önceki yönetimler bu statüleri sık sık yenilerken, Trump yönetimi daha agresif bir tutum sergileyerek daha fazla kişiyi sınır dışı edilebilir hale getirmeyi hedefliyor.
Yasal Mücadele ve Genişleyen Kapsam
Göçmen hakları savunucusu CASA adlı sivil toplum kuruluşu, Afganlar ve 4 Ağustos’ta koruması sona erecek olan Kamerunlular için TPS’nin kaldırılmasına karşı dava açtı. Bir federal yargıç davanın görülmesine izin verse de, dava süresince korumanın devam etmesi talebini reddetti. Bu durum, yalnızca Afganları değil, aralarında Venezuela ve Haiti‘nin de bulunduğu yedi ülkeden gelen yüz binlerce kişiyi korumasını kaybetme riskiyle karşı karşıya bırakıyor.