BM Raportörü Albanese’den AB’ye Acil Çağrı: İsrail ile Anlaşmayı Askıya Alın
Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese, Avrupa Birliği’nin (AB) İsrail ile olan Ortaklık Anlaşması’nı askıya almasının yasal bir zorunluluk olduğunu belirterek, Birliğe bu konuda derhal harekete geçme çağrısında bulundu. Bu çağrı, AB Dışişleri Bakanları’nın Brüksel’de konuyu görüştüğü kritik bir toplantı sırasında yapıldı.
Yasal Yükümlülük ve İnsan Hakları İhlalleri
Sosyal medya platformu X üzerinden açıklamalarda bulunan Albanese, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas‘ın AB-Güney Komşuluk Bölgesi Bakanlar Toplantısı’nı “tarihi” olarak nitelendirmesine karşı çıktı. Albanese, asıl tarihi adımın “İsrail’in işgalinin ve apartheidının ortadan kalkmasına yol açacak toplantı” olacağını vurguladı.
Özel Raportör, AB’nin İsrail ile Ortaklık Anlaşması’nı askıya almakla yasal olarak “yükümlü” olduğunun altını çizdi. Tel Aviv’in insan haklarını ihlal edip etmediği tartışmasını “gereksiz ve gülünç” olarak nitelendiren Albanese, bu durumun zaten Uluslararası Adalet Divanı ve çok sayıda BM kuruluşu tarafından tespit edildiğini hatırlattı.
Ticari İlişkiler ve “Suç Ortaklığı” Uyarısı
Yeni araştırmalara göre AB’nin, İsrail’in sadece en büyük ticaret ortağı değil, aynı zamanda en büyük yatırım ortağı olduğunu belirten Albanese, bu ekonomik bağların acilen gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etti. Raportör, AB’nin İsrail’e yaptığı ihracatın 2023-2024 döneminde 1,2 milyar avro arttığına dikkat çekti.
“İşgal, apartheid ve soykırımla ayrılmaz şekilde bağlantılı bir ekonomiyle ticareti sürdürmek suç ortaklığıdır. Bu, uluslararası hukuk düzeninin çöküşünü onaylamak anlamına gelir.”
Albanese, AB’nin Filistin halkına ve kendi değerlerine karşı “ahlaki ve hukuki bir başarısızlık” içinde olduğunu kaydederek, mevcut toplantının bu durumu daha da kötüleştirmek ya da Birliğin savunduğu değerlere sahip çıkmak arasında bir seçim anı olduğunu belirtti.
AB Toplantısı ve Olası Yaptırımlar Gündemde
AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, işgal altındaki Filistin topraklarındaki insan hakları ihlalleri nedeniyle İsrail’e yönelik olası yaptırımları masaya yatırmak üzere Belçika’nın başkenti Brüksel’de bir araya geldi. AB, kamuoyundan gelen baskılar üzerine 20 Mayıs‘ta İsrail ile Ortaklık Anlaşması’nı “insan haklarına ve uluslararası hukuka uyma” şartı çerçevesinde incelemeye almıştı.
Kaja Kallas’ın 23 Haziran’da yaptığı, “İnceleme çok açık, (Gazze’deki) durumu iyileştirmeliyiz ve İsrail ikinci maddeyi (insan hakları şartı) ihlal ediyor” şeklindeki açıklaması, toplantının ana gündem maddelerinden birini oluşturuyor.
Üye Ülkeler Arasındaki Fikir Ayrılıkları
Anlaşmanın tamamen askıya alınması oy birliği gerektirdiği için beklenmiyor. Ancak serbest ticaret, araştırma ve siyasi diyalog gibi başlıkları içeren ve nitelikli çoğunluk gerektiren bazı hükümlerin askıya alınması mümkün görünüyor. Bu konuda üye ülkeler arasında belirgin görüş ayrılıkları mevcut:
- Askıya alınmasını destekleyenler: İspanya, İrlanda, Slovenya
- Askıya alınmasına karşı çıkanlar: Almanya, Avusturya, Çekya, Macaristan