İsrail’de Haredi Askerlik Krizi Hükümeti Sarsıyor
İsrail’de ultra-Ortodoks (Haredi) Yahudilerin zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutulmasıyla ilgili süregelen tartışmalar, Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyon hükümetinde derin bir krize yol açtı. Koalisyon ortağı Haredi partilerin, askerlik yasa tasarısının taleplerini karşılamaması üzerine istifalarını sunması, hükümetin geleceğini belirsizliğe sürükledi.
Koalisyon Ortaklarından İstifa Dalgası
Agudat Israel Partisinden “Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı” Meir Porush, yaptığı açıklamada, partilerinin koalisyondan çekileceğini duyurdu. Porush, Meclis Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein tarafından hazırlanan yeni yasa taslağının Haredi hahamlarının beklentilerini karşılamadığını ve bu nedenle hahamların istifa emri verdiğini belirtti. Bu karar, Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakını oluşturan diğer ortak Degel HaTorah Partisinin üyelerinin istifasını takip etti.
İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, sunulan istifaların 48 saat içinde yürürlüğe girmesi beklenirken, Başbakan Netanyahu’nun koalisyonu ayakta tutmak için Edelstein ile müzakereleri sürdürdüğü bildirildi.
Netanyahu Hükümetinin Meclis’teki Geleceği Tehlikede
Haredi partilerin istifaları, Netanyahu hükümetinin Knesset’teki (İsrail Meclisi) hassas dengelerini altüst etme potansiyeli taşıyor. İstifaların yürürlüğe girmesiyle yaşanacak sandalye dağılımı şu şekilde öngörülüyor:
- Mevcut Durum: Netanyahu hükümetinin 68 milletvekili bulunuyor.
- Birleşik Tevrat Yahudiliği’nin Ayrılmasıyla: Hükümetin sandalye sayısı 61’e düşecek.
- Şas Partisi’nin Olası Ayrılığı: Koalisyonda kalan son Haredi parti olan 11 sandalyeli Şas Partisi’nin de gelecek hafta istifa etmesi durumunda, hükümet 120 sandalyeli mecliste salt çoğunluk olan 61’in altına düşerek dağılacak.
Krizin Kaynağı: Haredilerin Zorunlu Askerliği
İsrail yasaları 18 yaşını dolduran her vatandaşa zorunlu askerlik hizmeti getirirken, Haredi Yahudilerin Tevrat eğitimi aldıkları gerekçesiyle bu hizmetten muaf tutulması ülkede yıllardır süren bir tartışma konusuydu. 7 Ekim 2023 sonrası artan askeri operasyonlar ve asker ihtiyacı, bu konuyu yeniden ülke gündeminin merkezine taşıdı.
Tartışmalara son noktayı koyan İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te verdiği kararla, Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığına ve göreve uygun olanların orduya alınması gerektiğine hükmetti. Bu kararın ardından hükümet, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine celp göndermişti. Haredi partiler ise bu durumu engellemek için kendilerine özel bir muafiyet yasası çıkarılmasını talep ediyor, bu talepleri karşılanmayınca meclisi boykot ederek siyasi krizi tırmandırıyorlardı.