Veri İhlali Sonrası Binlerce Afgan Gizlice İngiltere’ye Getirildi
İngiliz ordusu tarafından yanlışlıkla sızdırılan bir veri seti, binlerce Afgan’ın kimliğini ifşa ederek onları Taliban’ın hedefi haline getirme riski doğurdu. Bu ciddi güvenlik endişesinin ardından, yaklaşık 19 bin Afgan gizli bir operasyonla İngiltere’ye yerleştirildi.
Hükümetten Gelen İtiraf ve Gizli Program
İngiltere Savunma Bakanı John Healey, Salı günü yaptığı açıklamada, Taliban’ın Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinin ardından İngiltere’ye sığınma başvurusunda bulunan yaklaşık 19 bin Afgan’a ait kişisel bilgilerin 2022’de yanlışlıkla yayınlandığını doğruladı. Verilerin bir kısmının internette paylaşıldığının ortaya çıkması üzerine, bir önceki Muhafazakar hükümet, çoğu İngiliz kuvvetleriyle çalışmış olan Afganları ve ailelerini korumak amacıyla gizli bir yeniden yerleştirme programı başlattı.
Afganistan Müdahale Rotası ve Maliyeti
Nisan 2024‘te kurulan ve “Afganistan Müdahale Rotası” olarak adlandırılan program, İşçi Partisi hükümetinin, önceki yönetimin programı gizli tutmak için aldığı “superinjunction” adlı yasal kararı kaldırmasıyla kamuoyuna duyuruldu.
Programın Detayları ve Mali Tablo
Bu program kapsamında bugüne kadar önemli bir ilerleme kaydedildi. İşte programın mevcut durumu ve maliyeti:
- İngiltere’ye Getirilenler: Program kapsamında 900 başvuru sahibi ve yaklaşık 3.600 aile üyesi olmak üzere toplam 4.500 kişi Birleşik Krallık’a getirildi.
- Hedeflenen Sayı: Programın sonuna kadar toplamda yaklaşık 6.900 kişinin yeniden yerleştirilmesi hedefleniyor.
- Toplam Maliyet: Operasyonun toplam maliyetinin yaklaşık 850 milyon £ (979 milyon €) olması bekleniyor.
Ancak, veri ihlalinden etkilenen kişilerin İngiliz hükümetine karşı açtığı davalar nedeniyle nihai maliyetin bu rakamı aşabileceği öngörülüyor.
Bakan Healey’den Özür ve Şeffaflık Vurgusu
Savunma Bakanı John Healey, Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada yaşananlar için özür diledi.
Healey, veri ihlali için “samimi bir özür” dilediğini belirtirken, ihlalle ilgili “şeffaflık eksikliği konusunda derin endişe” duyduğunu ifade etti. “Hiçbir hükümet İngiliz halkından, parlamenterlerden ya da basından bu şekilde bilgi saklamak istemez” diye ekledi.
Bakan, hatanın Savunma Bakanlığı’nda (MOD) görevli bir yetkilinin, 18.714 Afgan vatandaşının bilgilerini içeren bir elektronik tabloyu “yetkili hükümet sistemleri dışında” e-posta ile göndermesi sonucu meydana gelen “ciddi bir departman hatası” olduğunu açıkladı.
Hukuki Süreç ve Eleştiriler
İngiliz basınına göre, Savunma Bakanlığı sızıntıdan ancak Ağustos 2023‘te, veri tabanından alıntıların Facebook’ta paylaşılmasıyla haberdar oldu. Yüzlerce mağduru temsil eden Barings Law hukuk firması, hükümeti gerçekleri gizlemeye çalışmakla suçladı.
Firmanın veri koruma başkanı Adnan Malik, “Bu, Savunma Bakanlığı’nın defalarca İngiliz halkından gizlemeye çalıştığı inanılmaz derecede ciddi bir veri ihlalidir. İngiliz güçlerinin terörizmi yenmesine yardımcı olan Afgan vatandaşları hakkındaki kişisel ve tanımlayıcı bilgiler ele geçirildi” dedi.
Yeniden Yerleştirmenin Geniş Çerçevesi
Savunma Bakanlığı’nın verilerine göre, Ağustos 2021‘de Kabil’in düşmesinden bu yana farklı programlar aracılığıyla toplamda yaklaşık 36 bin Afgan, Birleşik Krallık’a yerleştirildi. 2021 yazında Batılı güçlerin Afganistan’dan çekilmesi, Taliban’ın hızla iktidarı ele geçirmesine yol açmış ve on binlerce insanı savunmasız bırakmıştı.