Netanyahu Hükümetinde Koalisyon Krizi: Degel HaTorah Çekildi
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki aşırı sağcı koalisyon hükümeti, önemli bir ortak olan Haredi Degel HaTorah Partisi‘nin koalisyondan çekildiğini duyurmasıyla ciddi bir siyasi krizin içine girdi. İsrail basınında yer alan haberlere göre, bu karar partinin geleceği ve hükümetin istikrarı hakkında önemli soru işaretleri doğurdu.
Çekilme Kararının Perde Arkası
Degel HaTorah Partisi’nin bu radikal kararı, partinin dini liderleri olan haham Moshe Hillel Hirsch ve Dov Lando tarafından parti yetkililerine gönderilen bir mektubun ardından geldi. Mektupta, zorunlu askerlik yasa tasarısının İsrail Meclisinden geçmemesi durumunda derhal hükümetten ayrılma talimatı verildiği belirtildi.
Mektupta, “İsrail yönetimi, Tevrat öğrencileri ve dini okulların öğrencilerine karşı düzenlemeleri yapma yükümlülüklerini yerine getirme konusunda yine başarısız oldu. Bu nedenle de hükümetteki ortaklığı derhal bitirme talimatı veriyorum” ifadelerine yer verildi.
Çekilme açıklamasından önce Haredi partilerinin, Meclis Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein ile bir görüşme gerçekleştirdiği ve sunulan taslaktan memnun kalmadıkları öğrenildi. Koalisyonun bir diğer Ultra Ortodoks ortağı olan Şas Partisi‘nin de benzer görüşlere sahip olduğu ancak henüz resmi bir adım atmadığı bildirildi.
Hükümetin Geleceği Ne Olacak?
Degel HaTorah Partisi’nin ayrılığı, Netanyahu hükümetinin hemen devrilmesine yol açmasa da, zorunlu askerlik sorunu çözülmediği takdirde hükümetin yaz tatilinin ardından düşme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağı yorumları yapılıyor.
Tartışmaların Odağındaki Haredilerin Askere Alınması Konusu
İsrail’de 18 yaşını dolduran her vatandaş için zorunlu olan askerlik hizmetinden Haredilerin muaf tutulması, uzun yıllardır ülke gündeminde önemli bir tartışma konusuydu. Ancak İsrail’in 7 Ekim 2023‘ten bu yana özellikle Gazze Şeridi’nde yürüttüğü saldırılar nedeniyle artan asker ihtiyacı, bu konuyu yeniden alevlendirdi.
Yüksek Mahkeme’den Emsal Karar
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024‘te verdiği tarihi bir kararla, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığına hükmetti. Mahkeme, askerliğe uygun olanların derhal göreve alınması gerektiğini belirtti. Bu kararın ardından hükümetin, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine celp gönderdiği ve geri kalanına da emirlerin gönderileceği kaydedildi.
Siyasi Krizin Tırmanışı ve İstifa
Ultra Ortodoksların askerlik muafiyetini sürdürecek bir yasanın çıkarılamaması, Netanyahu’nun Haredi ortaklarının meclisi boykot etmesine ve meclisin feshi için oylama yapılmasına kadar varan bir siyasi krize yol açmıştı. Fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamamış olsa da, krizin derinleştiği görülmüştü. Bu sürecin ardından İsrail İskan Bakanı Yitzhak Goldknopf, İsrail Meclisinin feshi için sunulan tasarının geçmemesi üzerine kabineden istifa etmişti.