TCMB Analizi: Kredi Kartı Harcamaları ve Tüketim Eğilimleri
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan bir blog analizi, kartla yapılan harcamaların talep dinamiklerini anlamada önemli bir öncü gösterge olduğunu ortaya koydu. Ancak analiz, son yıllarda kart harcamalarının ivmelenerek özel tüketim harcamalarından ayrıştığına dikkat çekiyor. Bu durumun temel nedeni olarak, tüketicilerin nakit ödeme alışkanlıklarından kartla ödemeye doğru kayması gösteriliyor.
Bu nedenle, talep koşullarını doğru değerlendirebilmek için kartla harcama verilerindeki bu dönüşümün etkisinden arındırılması gerektiği vurgulandı. Yazıda, özellikle parasal sıkılaşma sürecinin ardından kartlı harcamaların daha ılımlı bir artış trendine girdiği ve özel tüketim seyriyle yeniden uyumlu bir hale geldiği belirtildi.
Nakit Yerine Kartlı Ödemeye Geçiş Neden Hızlandı?
TCMB’nin blog yazısında, kartla yapılan harcamaların talep koşullarını izlemede sıkça kullanılmasının nedenleri olarak yüksek frekanslı ve anlık veri sunması gösteriliyor. Bu gösterge, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki özel tüketim kalemiyle 2021 yılına kadar paralel bir seyir izlemişti.
Ödeme Tercihlerindeki Dönüşüm
Yazıda, son yıllardaki ayrışmanın nedenlerine dair şu ifadelere yer verildi:
“Bu ayrışma, kartla yapılan harcamalardaki artışın yalnızca talep gelişmelerine değil, aynı zamanda tüketicilerin ödeme tercihinde ki dönüşüme yani nakitten kartlı ödemeye yönelimin artmasına bağlı olduğunu akla getiriyor.”
Benzer bir eğilimin diğer sektörlerde de gözlemlendiği, kart kullanım oranının belirgin şekilde yükseldiği ve bu durumun harcamalarda güçlü bir ivmelenmeye yol açtığı aktarıldı.
Artan Enflasyon ve Dijitalleşmenin Rolü
Blog yazısında, kartlı harcamalardaki hızlı artışın arkasındaki faktörler detaylandırıldı. Talep dinamiklerinin yanı sıra, geleneksel ödeme yöntemi olan nakitten karta geçişin de bu artışta önemli bir rol oynadığı belirtildi. Yapılan güncel çalışmalara göre, kartla ödeme sıklığı kayda değer ölçüde arttı.
Bu yükselişin temel faktörleri şöyle sıralanıyor:
- Dijitalleşme ve temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşması gibi teknolojik gelişmeler.
- Yükselen enflasyonun nakit taşımayı daha maliyetli ve zor hale getirmesi.
Analizde, özellikle akaryakıt sektöründe 2021 yılı sonrasında kartlı ödemelerde dikkat çekici bir artış yaşandığı da bildirildi.