İsrail’de Netanyahu Hükümeti Çöküşün Eşiğinde
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyon hükümeti, zorunlu askerlik yasası konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle büyük bir siyasi krizle karşı karşıya. Hükümet ortaklarından bir partinin daha çekilme kararı almasıyla koalisyonun geleceği belirsizliğini koruyor.
Koalisyonda İstifa Dalgaları Büyüyor
Agudat Israel Partisi‘nden “Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı” Meir Porush, partisinin hükümetten çekileceğini açıkladı. Bu karar, Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakını oluşturan Degel HaTorah Partisi’nin ardından geldi. Porush, Meclis Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein tarafından hazırlanan yeni askerlik taslağının Haredi hahamlarının taleplerini karşılamadığını ve bu nedenle hahamların istifa emri verdiğini belirtti.
İsrail devlet televizyonu KAN’a göre, sunulan istifaların 48 saat içinde yürürlüğe girmesi beklenirken, Başbakan Netanyahu’nun koalisyonu ayakta tutmak için Edelstein ile müzakereleri sürdürdüğü bildirildi.
Hükümetin Meclis’teki Desteği Tehlikede
İstifaların resmileşmesiyle birlikte Netanyahu’nun koalisyonunda Haredi partilerden yalnızca Şas Partisi kalacak. Ancak Şas Partisi’nin de önümüzdeki hafta istifa edebileceği konuşuluyor. Bu durum, hükümetin meclisteki aritmetiğini kritik bir noktaya taşıyor:
- Mevcut milletvekili sayısı: 68
- Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakının ayrılmasıyla düşeceği sayı: 61
- Şas Partisi’nin de ayrılması durumunda: Hükümet, 120 sandalyeli mecliste 61 olan salt çoğunluk sınırının altına düşerek meşruiyetini kaybedecek.
Krizin Kaynağı: Haredilerin Zorunlu Askerliği
İsrail’de 18 yaşını dolduran her vatandaşın zorunlu askerlik yapması yasal bir gereklilik olmasına rağmen, Ultra-Ortodoks Yahudilerin (Harediler) bu hizmetten muaf tutulması uzun yıllardır ülke gündeminde bir tartışma konusuydu. 7 Ekim 2023’ten sonra artan asker ihtiyacı, Haredilerin de orduya alınması konusunu yeniden alevlendirdi.
Yüksek Mahkeme’den Kritik Karar
Tartışmalara son noktayı koyan İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te verdiği kararla Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığına hükmetti. Mahkeme, askerliğe uygun olanların derhal göreve alınması gerektiğini belirtti. Bu kararın ardından hükümet, yaklaşık 80 bin uygun Haredi erkekten 24 binine askerlik celbi gönderdiğini açıkladı.
Haredilerin muafiyetini sağlayacak bir yasanın çıkarılamaması, Netanyahu’nun koalisyon ortaklarının meclisi boykot etmesine ve hatta meclisin feshi için oylama yapılmasına kadar varan bir siyasi krize yol açmıştı. Ancak fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamamıştı.