Süveyda’da Tırmanan Şiddet: Dürziler ve Bedeviler Arasında Kanlı Çatışmalar
Suriye’nin güneyindeki Süveyda vilayetinde, Dürzi azınlık ile Sünni Bedeviler arasında karşılıklı adam kaçırma olaylarıyla başlayan gerginlik, hızla geniş çaplı ve kanlı çatışmalara evrildi. Bölgedeki yerel milisler ve hükümet yanlısı güçler arasında yaşanan şiddetli çatışmalar, onlarca kişinin ölümüne ve binlerce sivilin yerinden olmasına neden oldu. Çatışmaların ardından önde gelen Dürzi liderlerden biri, Şam hükümetini ateşkesi ihlal etmekle ve sivil yerleşimleri bombalamakla suçladı.
Hafta sonu tırmanan şiddet olayları sonrasında, Pazartesi günü bölgeye asayişi sağlamak amacıyla gönderilen hükümet güçleri, Dürzi silahlı gruplarla karşı karşıya geldi. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, çatışmalarda aralarında 2 çocuk ve 16 güvenlik görevlisinin de bulunduğu en az 100 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu.
Ateşkes Çağrıları ve Karşılıklı Suçlamalar
Salı sabahı Dürzi ruhani liderliği, çatışan silahlı gruplara silah bırakmaları ve yetkililerle iş birliği yapmaları yönünde bir çağrıda bulundu. Ancak bu çağrının yankıları uzun sürmedi.
Dürzi Lider El-Hacri’den Sert Tepki
Şam’daki yeni yönetime muhalif kimliğiyle tanınan Dürzi lider Şeyh Hikmet el-Hacri, saatler sonra yayınladığı bir video mesajla ruhani liderliğin açıklamasının “Şam yönetimi tarafından dayatıldığını” öne sürdü. El-Hacri, hükümet güçlerini verdikleri sözü tutmamakla itham etti.
“El verdikleri sözü bozdular ve silahsız sivillerin üzerine rastgele bombardıman yapmaya devam ettiler.”
Bu sözlerle hükümeti eleştiren el-Hacri, Dürzi halkına “bu barbar saldırıya ellerindeki tüm imkânlarla karşı koyma” çağrısı yaptı. Bu sırada, sosyal medyada silahlı militanların esir aldıkları Dürzilere kötü muamelede bulunduğunu gösteren, ancak bağımsız kaynaklarca doğrulanmamış videolar paylaşıldı.
El-Hacri’nin açıklamalarının ardından Suriye Savunma Bakanı Murhaf Ebu Kasra, bölgede “tam ateşkes” ilan edildiğini ve “sadece ateş açan unsurlara karşılık verileceğini” açıkladı.
İsrail’in Müdahale Sinyali ve Bölgesel Yankılar
Beşar Esad‘ın Aralık ayında bir isyancı saldırısıyla devrilmesinin ardından Dürzi savaşçılar ile hükümet yanlısı güçler arasında tansiyon sık sık yükselmişti. Son çatışmalar, bölgede yeni bir şiddet sarmalı endişesini körüklerken, İsrail’in olası bir müdahalesini de gündeme getirdi.
Salı günü İsrail ordusundan yapılan açıklamada, Süveyda bölgesinde bazı askeri araçların hedef alındığı belirtildi. Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı İsrail Katz, yaptıkları ortak açıklamada, İsrail’in Suriye’deki Dürzileri koruma kararlılığını vurgulayarak “Suriye rejiminin onlara zarar vermesini engellemek için harekete geçtiğini” ifade etti.
Dürzilerin Tarihsel Konumu ve İsrail Faktörü
10. yüzyılda İsmaili Şiiliğinden ayrılan bir inanca sahip olan Dürziler, Suriye’de ağırlıklı olarak Süveyda vilayeti ile Şam’ın Cermana ve Aşrafiyet Sahneya gibi banliyölerinde yaşamaktadır. Suriye’deki 14 yıllık iç savaş boyunca kendi milis güçlerini kurarak büyük ölçüde özerk bir yapı oluşturan Dürziler, kendi güvenliklerini sağlamaya çalıştı. İsrail, kendi topraklarındaki Dürzileri “sadık bir azınlık” olarak görmekte ve bu topluluk İsrail ordusunda da görev yapmaktadır. Dürzilerin çoğunluğu İsrail’in kendi adlarına müdahalesini istemese de, Şam’daki yeni yönetime karşı da mesafeli bir duruş sergilemektedir.