AIPAC, Pentagon ve Başkanlık Makamı Arasındaki Güç Dinamikleri
Amerika Birleşik Devletleri’nde yönetimi şekillendiren üç temel baskı grubu tarih boyunca kilit rol oynamıştır. Bu yapılar, siyasi ve askeri kararlar üzerinde derin bir etkiye sahiptir.
- AIPAC: Amerika’daki en güçlü ve etkili Yahudi lobisi olarak bilinir.
- Pentagon: Ülkenin askeri kararlarının alındığı merkezi komuta noktasıdır.
- Savunma Sanayii: Yüz milyarlarca dolarlık bir bütçeye hükmeden devasa bir endüstriyel komplekstir.
Donald Trump’ın başkanlığı döneminde bu üç yapı ile ilişkisi değişkenlik göstermiştir. Zaman zaman onlarla yakınlaşırken, zaman zaman da sert çatışmalar yaşamıştır. Özellikle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile kurduğu yakın ilişki, AIPAC’in Trump’a destek vermesini sağlamıştır. Ancak, Trump’ın Suudi-BAE-İsrail normalleşmesi gibi diplomatik hamleleri, bu lobilerde şüpheyle karşılanmıştır.
Pentagon ise Trump’ın Ortadoğu’dan çekilme yönündeki kararlarına karşı net bir direniş sergilemiştir. Bu direniş, bir generalin Time dergisine verdiği demeçle özetlenmiştir:
“Beyaz Saray değişir, ama biz buradayız.”
ABD’nin Askeri-Endüstriyel Kompleksi Nasıl İşler?
Eski ABD Başkanı Dwight Eisenhower‘ın 1961’deki veda konuşmasında tehlikesine dikkat çektiği bu yapı, “Askeri-Endüstriyel Kompleks” olarak tanımlanmaktadır. Görünüşte devlet, özel savunma şirketleri ve akademi arasında bir iş birliği gibi dursa da, gerçekte ABD’yi sürekli bir savaş döngüsüyle besleyen devasa bir çıkar ağıdır. Yakın zamanda eski Başkan Joe Biden da veda konuşmasında bu kompleksin ABD demokrasisi için oluşturduğu tehdide vurgu yapmıştır.
Bu sistemin işleyiş mekanizması şu adımlardan oluşur:
- Pentagon, potansiyel tehdit senaryoları oluşturur.
- Kongre, bu senaryoları temel alarak savunma bütçesini onaylar.
- Savunma şirketleri, ayrılan bütçeyi somut projelere dönüştürür.
- Lobicilik faaliyetleri ile sürekli yeni tehdit alanları yaratılır.
- Medya, bu tehditleri kamuoyunda meşrulaştırır.
2025 Yılı Rakamları
Bu devasa yapının 2025 yılına ait mali boyutları ise şu şekildedir:
- ABD Savunma Bütçesi: 927 milyar dolar
- Lobicilik harcamaları: 477 milyon dolar
- Kongre üyelerine harici yardım: 122 milyon dolar
Trump’ın Bu Yapı Karşısındaki Duruşu
Donald Trump, bu köklü yapıya karşı bir duruş sergilemeye çalıştığını ancak sistemin gücü karşısında zorlandığını ifade etmiştir. Kendi sözleriyle durumu şöyle özetlemiştir:
“Eğer ben bile bu sistemi kıramıyorsam, siz düşünün ne kadar güçlü.”