ABD’de Enflasyon Verileri Yükseliş Sinyali Verdi
ABD Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, tüketici fiyatları Haziran ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2,7 oranında artış gösterdi. Bu oran, Mayıs ayında kaydedilen yüzde 2,4‘lük yıllık artışın üzerinde bir seviyeye işaret ediyor. Aylık bazda incelendiğinde ise, Mayıs’taki yüzde 0,1‘lik mütevazı artışın ardından Haziran ayında fiyatlar yüzde 0,3‘lük bir yükseliş yaşadı.
Bu durum, başkanlık kampanyası sırasında maliyetleri düşürme vaadinde bulunan Başkan Donald Trump için politik bir zorluk yaratıyor. 2022-2023 döneminde yaşanan ve son 40 yılın zirvesi olan enflasyon artışı, birçok Amerikalının eski Başkan Joe Biden’ın ekonomi yönetimine olan güvenini sarsmıştı.
Çekirdek Enflasyon ve Fed’in Tutumu
Dalgalı gıda ve enerji fiyatlarının hariç tutulduğu çekirdek enflasyon, Mayıs’taki yüzde 2,8’lik oranın ardından Haziran’da yıllık bazda yüzde 2,9‘a yükseldi. Aylık artış ise yüzde 0,2 olarak gerçekleşti. Ekonomistler, enflasyonun gelecekteki seyrine dair daha net bir gösterge sunduğu için çekirdek fiyatları yakından takip etmektedir. Yükselen enflasyon verileri, Federal Rezerv’in (Fed) kısa vadeli faiz oranlarını düşürme konusundaki isteksizliğini pekiştirebilir.
Quilter yatırım stratejisti Lindsay James, “ABD enflasyonu yakın geçmişe kıyasla kontrol altında görünse de, bugünkü rakamlar ABD’yi stagflasyonist bir ortama bir adım daha yaklaştırabilecek endişe verici işaretler barındırıyor. Hem manşet hem de çekirdek enflasyon, Federal Rezerv’in yüzde 2’lik hedefinden uzaklaşıyor,” şeklinde durumu değerlendirdi.
Fiyat Artışlarının Kaynağı: Gümrük Vergileri ve Temel Ürünler
Enflasyondaki artış, geniş bir ürün yelpazesindeki fiyat yükselişlerinden kaynaklandı. Sadece Mayıs’tan Haziran’a kadar olan dönemde benzin fiyatları yüzde 1, market ürünleri ise yüzde 0,35 arttı. Beyaz eşya fiyatlarında da üst üste üçüncü ayda artış gözlemlendi.
Trump Yönetiminin Kapsamlı Gümrük Vergileri
Başkan Trump’ın uygulamaya koyduğu gümrük vergileri fiyat artışlarında önemli bir rol oynuyor. Bu vergiler şu şekilde sıralanıyor:
- Tüm ithalata: yüzde 10
- Çelik ve alüminyuma: yüzde 50
- Çin’den gelen mallara: yüzde 30
- İthal arabalara: yüzde 25
Başkan ayrıca, Avrupa Birliği’ni 1 Ağustos’tan itibaren geçerli olacak yüzde 30‘luk yeni bir gümrük vergisiyle tehdit etti.
Fed Başkanı Powell Üzerindeki Baskı Artıyor
Enflasyondaki bu ivmelenme, faiz oranlarını düşürmediği için Beyaz Saray’ın sert eleştirilerine maruz kalan Fed Başkanı Jerome Powell için bir miktar rahatlama sağlayabilir. Powell ve diğer Fed yetkilileri, faiz indirimi kararı almadan önce gümrük vergilerinin ekonomi üzerindeki etkilerini görmek istediklerini belirtiyorlar. Powell, gümrük vergilerinin hem fiyatları artırıp hem de ekonomiyi yavaşlatabileceğini, bunun da merkez bankası için zorlu bir ikilem yarattığını ifade etti.
Trump, Pazartesi günü yaptığı açıklamada Powell’ı “berbat” olmakla ve “ne yaptığını bilmemekle” suçladı. Başkan, faiz indirimi olmamasına rağmen ekonominin iyi gittiğini, ancak bir faiz indiriminin konut alımını kolaylaştıracağı için “güzel” olacağını ekledi.
Gelecek Beklentileri ve Şirketlerin Stratejileri
Lindsay James, “Yılın ikinci yarısında potansiyel olarak yavaşlayan bir büyüme ile birlikte daha fazla fiyat baskısı görmemiz muhtemel. Şimdiye kadar enflasyon, Kurtuluş Günü’nden önce biriktirilen yüksek stok seviyeleri sayesinde kontrol altında tutuldu,” dedi.
Aralarında Walmart gibi devlerin de bulunduğu bazı şirketler, gümrük vergileri nedeniyle fiyatlarını artırdıklarını veya artırmayı planladıklarını duyurdu. Otomobil üreticisi Mitsubishi, gümrük vergilerine yanıt olarak fiyatlarını ortalama yüzde 2,1 artırdığını açıklarken, Nike ise maliyetleri dengelemek için “cerrahi” fiyat artışları yapacağını belirtti. Ancak birçok şirket, vergi öncesi stoklarını artırarak fiyat artışlarını ertelemeyi veya sınırlı tutmayı başardı.