Senato’da Kritik Oylama: Trump’ın Harcama Kesintisi Talebi İlerliyor
ABD Senatosu, Başkan Donald Trump‘ın daha önce onaylanmış yaklaşık 9 milyar dolarlık (yaklaşık 297 milyar TL) harcamanın iptalini öngören talebini oyladı. Cumhuriyetçiler, yoksul ülkelere yapılacak yardımlar ve yerel kamu yayıncılığı üzerindeki olası olumsuz etkilere yönelik endişelere rağmen tasarıyı ilerletme kararı aldı.
Oylama 50’ye 50 eşitlikle sonuçlanınca, Başkan Yardımcısı JD Vance’in oyu belirleyici oldu ve tasarının görüşülmesinin önü açıldı. Tasarının Senato’daki nihai oylamasının en erken çarşamba günü yapılması ve onaylanırsa cuma günkü son tarihten önce Temsilciler Meclisi üzerinden Başkan Trump’ın imzasına sunulması hedefleniyor.
Geçiş ihtimalini artırmak amacıyla, Trump’ın HIV/AIDS ile mücadele programı PEPFAR için önerdiği 400 milyon dolarlık kesinti metinden çıkarıldı. Yönetim ayrıca, Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) tarafından hedeflenen dış yardım programları ve Kamu Yayıncılığı Kurumu’na (Corporation for Public Broadcasting) ayrılan fonlarda da kesinti talep ediyor.
Senato Çoğunluk Lideri John Thune, “36 trilyon dolarlık bir borcunuz varsa, harcamaları kontrol altına almak için bir şeyler yapmak zorundasınız,” diyerek tasarıyı savundu.
Parti İçi Bölünmeler ve Beyaz Saray’ın İkna Turları
Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi (OMB) Direktörü Russ Vought, endişeleri gidermek amacıyla Cumhuriyetçi senatörlerle bir araya gelerek sorularını yanıtladı. Bu görüşmeler sonucunda, Senatör Mike Rounds gibi bazı isimler, ‘Yeşil Mutabakat’ fonlarından kaynak aktarımı ve kabile radyolarına yönelik hibelerin korunması konusunda yönetimle anlaşarak tasarıya destek vereceklerini açıkladı.
Cumhuriyetçi Cepheden Yükselen İtirazlar
Ancak bazı Cumhuriyetçi senatörler, kesintilerin federal fonlara bağımlı yaklaşık 1.500 yerel radyo ve televizyon istasyonunu olumsuz etkileyeceği uyarısında bulundu. Maine Senatörü ve Senato Bütçe Komitesi’nin Cumhuriyetçi başkanı Susan Collins, Beyaz Saray’ın yeterli bilgi sunmamasından şikayetçi oldu.
“Bu kesinti paketi büyük bir sorun taşıyor — hangi programların ne şekilde azaltılacağına dair kimsenin net bir bilgisi yok,” diyen Collins, sorunun zaman darlığından değil, OMB’nin şeffaf davranmamasından kaynaklandığını belirtti.
Alaska Senatörü Lisa Murkowski de sürekli kesinti paketleriyle uğraşmak istemediklerini ifade etti. Murkowski, “Biz yasa yapıcılarız, yasama faaliyetini yürütmeliyiz. Şimdi bize Beyaz Saray’dan bir talimat geliyor… Ben bunu kabul etmiyorum,” dedi. Mitch McConnell, Susan Collins ve Lisa Murkowski, Demokratlarla birlikte tasarının gündeme alınmasına karşı oy kullandı.
McConnell, harcamaların azaltılmasına karşı olmadığını ancak detay eksikliği nedeniyle çekinceleri olduğunu belirterek, “İstedikleri şey boş bir çek. Bence bu doğru değil,” ifadelerini kullandı. Buna karşın Senatör Eric Schmitt gibi Cumhuriyetçilerin çoğunluğu, “Bu yasa tasarısı, ülkemizin mali yapısını düzene sokmak için uzun ama gerekli bir mücadelenin ilk adımıdır,” diyerek tasarıyı destekledi.
Demokratların Sert Eleştirileri ve Olası Sonuçlar
Demokratlar, Cumhuriyetçilerin iki partili uzlaşıyla onaylanan harcamaları birkaç ay sonra tek taraflı kesmeye çalışmasının süreci anlamsızlaştırdığını savundu. Bağımsız Senatör Angus King, bu durumun bütçe sürecini baltaladığını söyledi.
Kamu Yayıncılığı ve Yerel Hizmetler Tehlikede
Senato’daki Demokrat lider Chuck Schumer, on milyonlarca insanın yerel haberler, hava durumu uyarıları ve eğitim programları için kamu yayıncılığına güvendiğini vurguladı.
“Bu kesintiler daha kötü bir zamana denk gelemezdi. Teksas’taki seller bize hızlı uyarıların ve anlık hava tahminlerinin hayatla ölüm arasındaki farkı yaratabileceğini hatırlatıyor,” diyen Schumer, kararın bu hizmetleri tehlikeye atacağını belirtti.
Demokratlar ayrıca, yapılacak tasarrufun, Cumhuriyetçilerin daha önce onayladığı vergi indirimlerinin yol açtığı 3,4 trilyon dolarlık bütçe açığı yanında “devede kulak” kaldığını iddia etti.
Senatör Patty Murray, durumu “Şimdi Cumhuriyetçiler borçtan endişe ettiklerini söylüyor. O kadar endişeliler ki yerel radyo istasyonlarını kapatmayı, Susam Sokağı’nı yayından almayı düşünüyorlar. Bu gülünç bir iddia,” sözleriyle eleştirdi.
Senato’da Süreç Nasıl İşleyecek ve Trump’ın Uyarısı
Tasarı gündeme alındığı için Senato’da “vote-a-rama” olarak bilinen ve çok sayıda değişiklik önergesinin oylanacağı 10 saatlik bir maraton başlayacak. Temsilciler Meclisi tasarıyı daha önce 214’e karşı 212 oyla kabul etmişti, ancak Senato’da yapılacak değişiklikler nedeniyle metnin yeniden Meclis’e dönmesi gerekecek.
Bu süreçte tasarıya karşı çıkan Cumhuriyetçi senatörler, Başkan Trump’ın doğrudan hedefi haline geldi.
Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Bu ucubenin yayın yapmaya devam etmesine izin veren herhangi bir Cumhuriyetçi, benim desteğimi ya da onayımı almayacak,” diyerek Kamu Yayıncılığı Kurumu’nun fonlarının kesilmesini ve tasarıya tam destek verilmesini talep etti.