Bulgaristan’ın Euro’ya Geçişi: Küçük İşletmelerin Büyük Endişesi
Bulgaristan’daki küçük işletme sahipleri, ülkenin 1 Ocak 2026‘da Leva’dan Euro’ya geçiş yapacak olması nedeniyle yaklaşan para birimi değişikliğini büyük bir endişeyle izliyor. 6,4 milyon nüfuslu Balkan ülkesinde, bu değişimin yeni bir ekonomik kriz yaratmasından korkuluyor.
Bir Aile İşletmesinin Gözünden Euro Belirsizliği
Terziev ailesi, on yıldan uzun bir süre önce Bulgaristan’ın güneyindeki Haskovo’da ilk organik ürünler mağazasını açtı. Birçok krizi başarıyla atlatan bu küçük işletme, şimdi Leva’dan Euro’ya geçiş gibi yeni ve büyük bir zorlukla karşı karşıya. Mağaza sahibi Nikolay Terziev, ürünleri yeni para birimiyle etiketlemeye başladığını ancak geleceğe dair ciddi kaygıları olduğunu belirtiyor.
“Hiçbir dükkan sahibi ekonomist değildir. Bizi endişelendiren, Euro’yu çoktan benimsemiş ülkelerdeki yakın tanıdıklarımızdan aldığımız bilgiler. Evet, ekonomik göstergeler iyileşiyor ama nüfus daha da yoksullaşıyor. Ancak daha çok büyük işletmeler kâr ediyor.”
Artan Fiyatlar ve Ekonomik Baskılar
Bulgaristan, ulusal para birimi Leva’yı 1999’dan beri Euro’ya sabitlemiş olmasıyla dikkat çekici bir konuma sahip. Ülke, Avrupa Birliği’ne 2007’de katılmadan önce bile bu adımı atmıştı. Ayrıca, yıllık ekonomik çıktısının sadece yüzde 24,1‘i gibi oldukça düşük bir borç seviyesine sahip ki bu oran, Euro Bölgesi üyeliği için belirlenen yüzde 60’lık kriterin oldukça altında. Son adım, enflasyonu yüzde 2,8‘lik kriterin altına çekmekti. Ancak son aylarda tedarikçi fiyatlarında yaşanan gözle görülür artış, iflas korkularını tetikliyor.
“Bulgaristan’ın Euro’ya geçmesi bizim en büyük sorunumuz değil. En büyük sorunumuz fiyat artışlarına neyin sebep olduğu. Çok basit; fiyatlar yükseldiğinde ve insanların alım gücü düşük olduğunda, ki Bulgaristan’da durum böyle, insanlar daha az satın alır ve siz de daha az satarsınız,” diyor Terziev.
Lojistik Zorluklar ve Halkın Tepkisi
Bir Aylık Kaos Beklentisi
En büyük endişelerden biri, geçişin ilk ayında her iki para biriminin de tedavülde olacağı Ocak ayına odaklanıyor. Bu durumun küçük işletmeler için büyük bir lojistik kabusa dönüşmesinden korkuluyor.
“Ocak ayı başında kaosun başlayacağını çok iyi biliyoruz. Ocak ayından itibaren para üstünü euro olarak vermek zorunda kalacağız. Hesaplarımızı euro sent üzerinden yapmak zorunda kalacağız. Sürekli levayı euroya çevirmemiz ve bankalara gitmemiz gerekecek. Aynı anda hem çalışıp hem de para bozdurmamız gerekecek. Fiziksel olarak bunu nasıl başaracağımızı bilmiyorum,” diye ekliyor Terziev.
Kamuoyunda Fikir Ayrılığı
Terziev’in müşterileri arasında da Euro’ya geçiş konusunda farklı görüşler mevcut. AB’nin son Eurobarometer anketine göre, Bulgarların yüzde 50’si geçişe karşı çıkarken, yüzde 43’ü destekliyor. Bu karşıtlığın ardında enflasyon korkusu, kurumlara güvensizlik ve sosyal medyadaki yanlış bilgilendirmeler yatıyor. Haskovo’da yaşayan bir müşteri, “Hayır, bozduracak fazla param yok. Şimdilik iyimser kalmayı ve bunun gerekli olmayacağına inanmayı tercih ediyorum,” diyor. Ancak bazıları ise değişime olumlu bakıyor.
“Bulgaristan’ın Euro’ya geçecek olmasından dolayı çok mutluyum. Umarım bu ülkeye ekonomik olarak yardımcı olur. Endişeli değilim,” diyen Monika Boyuklieva, “Enflasyonun avrodan kaynaklandığını sanmıyorum, başka faktörlerden kaynaklanıyor. Umarım her şey yolunda gider ve büyük fiyat artışları olmaz,” diye ekliyor.
Resmi Süreç ve Gelecek Adımlar
Geçtiğimiz ay Avrupa Birliği yetkilileri, Bulgaristan’ın Euro para birliğinin 21. üyesi olması için yeşil ışık yaktı. Bu süreçte atılacak adımlar ise netleşti:
- 8 Ağustos’tan itibaren: Tüm perakende fiyatlarının hem Leva hem de Euro olarak gösterilmesi zorunlu olacak.
- 2026 Yılı Sonuna Kadar: Tüm bankalar Leva’yı Euro’ya çevirmekle yükümlü olacak.
- Süresiz: Bulgaristan Merkez Bankası, banknot ve madeni paraları sınırsız bir süre için değiştirecek.