Hepatit B Nedir ve Neden Önemlidir?
Hepatit B, dünya genelinde yaygın olarak görülen ciddi bir karaciğer iltihabıdır. Bu hastalığa neden olan etken, hepatit B virüsü (HBV) olarak adlandırılır. Virüs, genellikle insandan insana kan, kan ürünleri ve enfekte vücut sıvıları yoluyla bulaşır.
Hepatit B Belirtileri ve Sessiz İlerleme Riski
Hastalık, akut veya kronik bir seyir izleyebilir ve bazı durumlarda hiçbir belirti göstermeyen sessiz taşıyıcılar şeklinde de varlığını sürdürebilir. Hepatit B’nin seyri, sessiz taşıyıcılıktan siroz ve karaciğer kanserine kadar geniş bir yelpazede değişiklik gösterebilir. Günümüzde Hepatit B, aşı ile önlenebilen ve çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Viral hepatitler arasında yer alan Hepatit B ve Hepatit C, kronik karaciğer hastalığı, enfeksiyon, siroz ve karaciğer kanseri vakalarının yaklaşık %70-80’inin sorumlusudur. Hepatit genellikle sessiz ilerleyen bir hastalıktır. İlk enfeksiyon, hastaların yalnızca %20’sinde belirgin bir sarılıkla kendini gösterirken, %80’lik bir kesimde ise sarılık olmadan, sessiz bir şekilde atlatılır.
Tanı konulamayan bu sessiz ilk enfeksiyonun ardından gelişen kronik viral enfeksiyon, 0 ila 50 yıl sürebilen belirtisiz bir dönemin sonunda siroz ve kansere yol açabilir. Klinik belirtiler genellikle hastalık ileri evrelere ulaştığında ortaya çıkar ve siroza bağlı karaciğer yetmezliği en sık ölüm nedenlerinden biridir. Bu durumdaki binlerce insanın hayatta kalması ise ancak karaciğer nakli ile mümkün olabilmektedir.
Hepatit B Nasıl Bulaşır? Bulaşma Yolları Nelerdir?
Hepatit B virüsü, kan ve kan ürünleri ile bulaşır. Virüs, enfekte kişinin tükürük ve idrar gibi diğer vücut sıvılarında da bulunabilir. Bulaşma, virüs taşıyan bu sıvıların sağlıklı bir bireyin kan dolaşımına, genellikle bir yara veya kesik yoluyla karışmasıyla gerçekleşir.
Bulaşma Riski Taşıyan Durumlar
- Kan ve Kan Ürünleri: Virüs içeren kan veya kan ürünlerinin nakli bulaşma için kesin bir yoldur. Bu nedenle günümüzde kan ürünleri titizlikle test edilmektedir.
- Cinsel İlişki: Korunmasız cinsel ilişki, en yaygın bulaşma yollarından biridir.
- Ortak Enjektör Kullanımı: Özellikle damar içi uyuşturucu kullanımında aynı iğnenin birden fazla kişi tarafından kullanılması ciddi bir risk faktörüdür.
- Steril Olmayan Tıbbi Cihazlar: Sterilize edilmemiş tıbbi veya kozmetik aletler (dövme, piercing iğneleri vb.) virüsü bulaştırabilir.
- Anneden Bebeğe Geçiş: Enfekte bir anne, gebelik veya doğum sırasında virüsü bebeğine bulaştırabilir.
Hepatit B’nin Bulaşmadığı Yollar
Hepatit B, ağız yoluyla, yani yiyecek veya içeceklerin paylaşılmasıyla bulaşmaz. Aşağıdaki durumlar risk taşımaz:
- Ortak kaptan yemek yemek veya aynı bardaktan içmek
- Öpüşmek
- Öksürmek veya hapşırmak
- Aynı tuvaleti veya havuzu kullanmak
Hepatit B Tedavi Yöntemleri
Akut Hepatit B enfeksiyonu için genellikle spesifik bir tedavi yöntemi uygulanmaz ve destekleyici bakım esastır. Vücudun virüsü kendi başına temizlemesi beklenir.
Ancak kronik Hepatit B enfeksiyonunda durum farklıdır. Hastalığı tamamen ortadan kaldıran kesin bir tedavi olmamakla birlikte, virüsün çoğalmasını baskılayan ve karaciğer hasarını yavaşlatan antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Bu tedaviler, hastalığın ilerlemesini kontrol altına almayı ve siroz gibi ciddi komplikasyonları önlemeyi hedefler.
