İsrail’de Siyasi Kriz: Şas Partisi’nin İstifası Hükümeti Azınlığa Düşürdü
İsrail siyaseti, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun koalisyon hükümetini sarsan yeni bir gelişmeyle çalkalanıyor. İsrail basınının aktardığına göre, Meclis’te 11 milletvekili bulunan Şas Partisi‘nin dini otoritesi olarak kabul edilen Hahamlar Konseyi, partinin hükümetten istifa etmesi yönünde karar aldı. Bu kararın arkasında, Haredi cemaatinin zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutulmasını sağlayacak yasa tasarısındaki anlaşmazlık yatıyor.
Bu istifayla birlikte, daha önce başka bir Haredi ortağını kaybeden Netanyahu hükümeti, 120 sandalyeli Meclis’te (Knesset) sadece 50 milletvekilinin desteğine sahip bir azınlık hükümeti konumuna geriledi. Ancak Şas Partisi, koalisyondan çekilmesine rağmen muhalefetin hükümeti devirmeye yönelik girişimlerini desteklemeyeceğini de açıkladı.
Koalisyonun Geleceği ve Meclis Takvimi
İsrail Meclisi’nin 27 Temmuz‘da tatile girecek olması, siyasi krizin ortasındaki Netanyahu için geçici bir rahatlama sağlayabilir. Muhalefet, haziran ayında Meclis’in feshedilmesi için bir teklif sunmuş ancak yeterli çoğunluğu elde edememişti. İsrail yasalarına göre, muhalefetin Meclis’in feshi için her altı ayda bir oylama talep etme hakkı bulunuyor.
Mevcut siyasi tablo, Netanyahu liderliğindeki koalisyonun azınlık hükümeti olmasına rağmen Meclis’in yeniden toplanacağı Ekim 2025‘e kadar iktidarda kalabileceğine işaret ediyor.
Ana Muhalefetten “Seçim” Çağrısı
İsrail ana muhalefet partisi Gelecek Var Partisi Lideri Yair Lapid, yayınladığı bir video mesajıyla hükümeti hedef aldı. Lapid, Netanyahu hükümetinin meşruiyetini yitirdiğini savundu.
Netanyahu hükümetinin azınlık hükümeti konumuna düşmesiyle, askerleri savaşa gönderemeyeceğini, kimin yaşayıp kimin öleceğine karar veremeyeceğini… Gazze’nin geleceğini belirleyemeyeceğini, Suriye veya Suudi Arabistan ile anlaşma imzalayamayacağını belirten Lapid, Netanyahu hükümetinin iktidar hakkının kalmadığını ve gayrimeşru bir hükümet olduğunu dile getirdi.
Lapid, sözlerini “Şimdi seçimlerin vakti geldi.” ifadesiyle noktaladı.
Haredilerin Askere Alınması Tartışması
İsrail’de 18 yaşını dolduran her vatandaş için zorunlu olan askerlik hizmetinden Haredi cemaati mensuplarının muaf tutulması, ülkede uzun yıllardır devam eden bir tartışma konusu. 7 Ekim 2023‘ten sonra artan askeri operasyonlar ve asker ihtiyacı, bu konuyu yeniden ülke gündeminin merkezine taşıdı.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024‘te verdiği kararla Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığına ve göreve alınmaları gerektiğine hükmetmişti. Bu kararın ardından hükümetin, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten yaklaşık 24 binine askerlik celbi gönderdiği bildirilmişti.
Haredi partilerin, cemaatlerini askerlikten muaf tutacak bir yasanın çıkarılmaması üzerine Meclis’i boykot etmesi, siyasi krizi derinleştirmişti. Daha önce, “Degel HaTorah” ve “Agudat Israel” partilerinden oluşan Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı da 7 milletvekiliyle hükümetten ayrılarak koalisyonu 61 milletvekiline düşürmüştü.