Macaristan ve Ukrayna Arasında Diplomatik Gerilim: Şüpheli Ölüm İddiası
Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Ukrayna’nın Transcarpathia bölgesinde yaşayan Macar asıllı 45 yaşındaki József Sebestyén‘in, Ukrayna ordusuna katılmayı reddettiği için dövülerek öldürüldüğünü iddia etti. Bu iddia, iki ülke arasında ciddi bir diplomatik krize yol açarken, Ukrayna suçlamaları reddetti ve Macaristan’ı iç işlerine müdahale etmemesi konusunda uyardı. Orbán ise sorumluların Avrupa Birliği (AB) yaptırım listesine alınması için çağrıda bulundu.
Tarafların İddiaları ve Resmi Açıklamalar
Macaristan hükümetinin iddialarına göre, József Sebestyén, “zorla seferberlik” uygulaması sırasında demir sopalarla darp edildi ve bu olaydan üç hafta sonra hayatını kaybetti. Macar medyasında yer alan haberler ve Sebestyén’in kız kardeşi tarafından paylaşılan bir video, ülkede kamuoyu tepkisine neden oldu.
Ukrayna’nın Reddi ve Soruşturma Sözü
Ukraynalı yetkililer ise bu iddiaları kesin bir dille yalanladı. Yapılan açıklamada, Sebestyén’in ölüm nedeninin pulmoner emboli olduğu ve vücudunda herhangi bir fiziksel şiddet izine rastlanmadığı belirtildi. Ukrayna, ölen kişinin kendi vatandaşı olan Shebeshten Yosip Yosipovich olduğunu ve çifte vatandaşlığı resmi olarak tanımadıkları için Macar olarak kabul edilmediğini vurguladı. Yetkililer ayrıca, askeri eğitimi bırakan kişinin “akut stres” şikayetiyle tedavi altına alındığını belirterek, olayla ilgili şeffaf bir soruşturma yürütüleceğini taahhüt etti ve Macaristan’ı “doğrulanmamış, duygu yüklü iddiaları yaymama” konusunda uyardı.
Macaristan’dan AB’ye Yaptırım Çağrısı
Başbakan Viktor Orbán, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, Macaristan hükümetinin Sebestyén’in ölümünden sorumlu tuttuğu Ukraynalı yetkililerin AB’nin insan hakları yaptırım listesine alınması için resmi süreci başlattığını duyurdu.
Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó da bu adımı teyit etti. 15 Temmuz Salı günü Brüksel’de Dışişleri Konseyi toplantısı sırasında konuşan Szijjártó, şu ifadeleri kullandı:
“Ukraynalı askeri liderlerin AB’nin yaptırım listesine eklenmesini resmi olarak teklif edeceğiz.”
Bu talep, AB Küresel İnsan Hakları Yaptırım Rejimi kapsamında, ciddi insan hakları ihlallerine karışan kişileri hedef alıyor.
Olayın Siyasi Yankıları ve Ukrayna’nın AB Üyeliği
Uzun süredir Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı çıkan Viktor Orbán, bu olayın Ukrayna’nın birliğe katılmaya uygun olmadığının bir başka kanıtı olduğunu savundu. Macaristan’da yapılan bağlayıcı olmayan bir anket, halkın yüzde 95‘inin Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı olduğunu göstermişti. Hükümetin son dönemdeki bir billboard kampanyasında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile muhalefet lideri Péter Magyar‘ı yan yana göstermesi de dikkat çekmişti.
Rusya-Ukrayna savaşında derhal ateşkes çağrısı yapan Macaristan, Ukrayna’ya yönelik askeri ve mali yardımları veto etme politikasını sürdürüyor.