İslam’da Babanın Yeri ve Önemi
İslam dininde anne ve baba hakkı son derece kutsal bir yere sahiptir. Bu konuda hem Kur’an-ı Kerim’de ayetler hem de Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından buyurulan çok sayıda hadis bulunmaktadır. Bu öğretiler, anne ve babanın rızasını almanın ve onlara iyilik etmenin Allah katındaki değerini vurgular. Özellikle baba hakkının ödenemeyeceği ve onların duasını almanın ne kadar mühim olduğu sıkça belirtilmiştir.
Baba ile İlgili Hadis-i Şerifler
Peygamber Efendimiz, babanın aile içindeki yeri ve ona karşı sorumluluklar hakkında ümmetine önemli uyarılarda bulunmuştur. İşte baba ile ilgili öne çıkan bazı hadis-i şerifler:
- “Hiçbir çocuk, baba hakkını tam olarak ödeyemez. Ancak babasını köle olarak bulup onu satın alarak azat ederse, belki o zaman ödemiş olur.”
- Peygamberimize “Allah’ın en çok sevdiği amel hangisidir?” diye sorulduğunda, “Vaktinde kılınan namaz” cevabını vermiş, ardından da “Anne-babaya iyilik etmek” olduğunu müjdelemiştir.
- “Ya Resulullah, iyi davranmayı en çok hak eden kimdir?” sorusuna karşılık olarak önce “Annen” buyurmuş, “Sonra kim?” denildiğinde ise “Baban” diye cevap verdiği rivayet edilmektedir.
Peygamber Efendimizin Baba ve Ebeveyn Hakkındaki Diğer Öğütleri
Peygamber Efendimizin baba ve genel olarak ebeveynler hakkındaki sözleri, her Müslüman için bir rehber niteliğindedir. İyiliğin en yakından başlayarak bir halka gibi genişlemesi gerektiğini öğütlemiştir.
- “Allah’a ve ahiret gününe inanan kimse, akrabasını gözetsin.“
- “Allah’a ve ahiret gününe inanan ya hayır söylesin ya da sussun!”
- İnsanlar içinde iyi davranılmayı en çok hak edenler önce anne-baba, sonra da yakın akrabalardır.
- “Anne-babasına veya onlardan birine yaşlılıklarında ulaşıp da (onlara hizmet ederek) cenneti kazanamayanın burnu yerde sürünsün!” Bu sözünü üç kez tekrarlamıştır.
- Bir kişinin, başkasının anne-babasına lanet etmesi en büyük günahlardandır. Çünkü bu davranış, karşı tarafın da kendi anne-babasına kötü söz söylemesine neden olabilir.
- “Kim anne-babasının rızasını alırsa, Allah’ın rızasını kazanmış olur. Kim onları öfkelendirirse, Allah’ı öfkelendirmiş olur.”
- “Cennetin kokusu beş yüz yıllık mesafeden duyulur. Ancak anne-babasına isyan edenler ve akrabalarıyla ilişkiyi kesenler bu kokuyu alamazlar.”
- Peygamber Efendimiz, yaşlılık zamanında anne-babasına bakmayan kişinin gideceği yerin cehennem olduğunu bildirmiştir.
Kur’an’da Anne-Baba Hakkı
Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim de anne-babaya iyiliği emretmektedir. Özellikle Lokman Suresi’nin 14. ayeti bu konuda yol göstericidir.
Allah, insana anne ve babasına iyi davranmayı emretmektedir. Dönüşün kendisine olacağı bilinciyle hem Allah’a hem de anne-babaya şükredilmesi gerektiğini buyurmaktadır.
Bu ayet ve hadisler, İslam’da aile bağlarının ve özellikle ebeveynlere saygının ne denli temel bir ilke olduğunu göstermektedir.
