Ukrayna’nın Hava Savunmasında Yeni Dönem: Trump’tan Patriot Onayı
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya gelişmiş Patriot hava savunma sistemleri ve ilgili mühimmatların satışını onaylayarak Kiev için kritik bir adım attı. Uzmanlar, bu kararın savaş sahasında somut bir etki yaratabilmesi için sevkiyatın hızlı ve kapsamlı olmasının zorunlu olduğunu vurguluyor. Trump’ın, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada duyurduğu destek paketinin sadece Patriot sistemleriyle sınırlı kalmayacağı, JASSM ve Tomahawk gibi uzun menzilli füzeleri de içerebileceği belirtiliyor.
Dolaylı Sevkiyat Modeli: NATO Müttefikleri Devrede
ABD, silahları Ukrayna’ya doğrudan göndermek yerine farklı bir strateji izleyecek. Bu plana göre, NATO müttefikleri envanterlerindeki Amerikan yapımı sistemleri Ukrayna’ya devredecek. Bu ülkelerin boşalan stokları ise ABD tarafından zamanla yapılacak yeni tedariklerle doldurulacak. CNN International’ın haberine göre, bu modelin temelini Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius‘un aylarca süren diplomatik çabaları oluşturdu. Pistorius, ABD’den alınacak iki Patriot sisteminin doğrudan Ukrayna’ya gönderilmesi fikrini ilk olarak Nisan ayında ortaya atmıştı.
Trump, özellikle Almanya gibi bazı Avrupa ülkelerinin elindeki Patriot sistemlerini Ukrayna’ya “erken aşamada” göndereceğini ve bu sistemlerin daha sonra ABD tarafından “geri doldurulacağını” teyit etti. Bu formül, silahların Ukrayna’ya çok daha hızlı bir şekilde ulaşmasını amaçlıyor.
Kritik Lojistik: Silahlar Ukrayna’ya Nasıl Ulaşacak?
Wall Street Journal’da yer alan bir analize göre, sevkiyatın gerçekleştirilmesi için birkaç farklı güzergah ve yöntem değerlendiriliyor.
Potansiyel Sevkiyat Rotaları
- Doğrudan Kara Yolu: Almanya, Polonya ve Romanya gibi müttefik ülkelerdeki mevcut Patriot bataryalarının kara yoluyla Ukrayna’ya taşınması en hızlı seçenek olarak öne çıkıyor.
- Hava ve Kara Kombinasyonu: Patriot sistemlerinin parçaları, askeri kargo uçaklarıyla önce Polonya gibi komşu bir ülkeye taşınıp, oradan kara yoluyla Ukrayna’ya ulaştırılabilir.
- Üretim Hattından Direkt Teslimat: Bazı sistemlerin Lockheed Martin üretim hatlarından çıkar çıkmaz doğrudan Ukrayna’ya yönlendirilmesi de bir olasılık. Ancak bu durum, sırada bekleyen diğer müttefiklerin teslimatlarını geciktirebilir.
Trump’ın bu üretim sırasına müdahale edip etmeyeceği belirsizliğini korurken, Biden yönetimi döneminde Ukrayna’nın acil ihtiyacı nedeniyle benzer bir önceliklendirme yapılmıştı.
Operasyonun Kilit İsimleri ve Katılımcı Ülkeler
Sevkiyat operasyonunun koordinasyonunu, NATO’nun Avrupa’daki en üst düzey komutanı ve ABD Avrupa Komutanlığı Başkanı General Alexus Grynkewich‘in yönetmesi bekleniyor. NATO Genel Sekreteri Rutte’nin açıklamasına göre, bu ortak çabaya Finlandiya, Kanada, İsveç, Birleşik Krallık ve Danimarka da destek verecek.
Ukrayna’nın İhtiyacı ve Küresel Üretim Kapasitesi
Ukrayna, bugüne kadar 6 adet tam donanımlı Patriot bataryası teslim aldı. Ancak uzmanlar, 603 bin kilometrekarelik ülke topraklarında tam bir koruma sağlamak için en az 10 yeni bataryaya daha ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor. Bir Patriot bataryası yaklaşık 100 ila 200 kilometrekarelik bir alanı koruyabiliyor, bu da mevcut sayının yetersiz kaldığını gösteriyor.
Üretim tarafında ise zorluklar mevcut. Lockheed Martin, geçen yıl yalnızca 500 adet PAC-3 tipi Patriot önleyici füzesi üretebildi. Bu rakamın 2027’ye kadar yıllık 650’ye çıkarılması hedeflense de, Avrupa’daki üretim kapasitesinin sınırlı olması sevkiyat sürecinin yavaş ilerleyebileceği endişesini doğuruyor.
Rusya’nın Hamleleri ve Trump’ın Moskova’ya Uyarısı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, savaşın dengesini kendi lehine çevirmek için Ukrayna’nın hava savunma stoklarını tüketmeye yönelik saldırılarını artırıyor. Eski Pentagon yetkilisi Celeste Wallander, Patriot sevkiyatlarının yaz sonuna kadar tamamlanmaması halinde Putin’in saldırılarını daha da yoğunlaştıracağını öngörüyor. Rusya, füze saldırılarının yanı sıra her gece yaklaşık 700 Shahed tipi drone ile de saldırı düzenliyor. Buna karşılık tek bir Patriot önleyici füzesinin maliyetinin 4 milyon dolar olması, savunmanın sürdürülebilirliği konusunda ciddi bir mali yük oluşturuyor.
Trump’tan Moskova’ya Son Uyarı
Trump, 14 Temmuz’da yaptığı bir açıklamada Rusya’ya net bir mesaj gönderdi. Putin’in 50 gün içinde bir ateşkese yanaşmaması durumunda, Rusya’dan ithal edilen ürünlere %100’e varan ek gümrük tarifeleri uygulanacağını duyurdu. Trump, bu yaptırımları Rus petrolü ithal eden üçüncü ülkeleri de kapsayacak şekilde genişleterek Kremlin üzerindeki ekonomik baskıyı artırmayı hedefliyor.
Patriot Sistemleri Ukrayna İçin Neden Hayati Önem Taşıyor?
Rusya’nın sürekli devam eden saldırıları altında Patriot sistemleri, Ukrayna için bir savunma aracından çok bir hayatta kalma meselesi haline gelmiştir. Bu sistemler, ABD ordusunun en gelişmiş hava savunma kalkanlarından biri olarak kabul ediliyor ve kısa menzilli balistik füzeler, seyir füzeleri ve İHA’lara karşı yüksek etkinlik gösteriyor.
Öne Çıkan Teknik Özellikler
- Menzil: 35 kilometreye kadar etkili menzil ve 15 kilometre irtifaya kadar hedef imha kabiliyeti.
- Kapsama Alanı: Tek bir batarya, arazi şartlarına bağlı olarak 100-200 kilometrekarelik bir alanı koruyabilir.
- Batarya Yapısı: Her biri 16 önleyici taşıyabilen 6 ila 8 fırlatıcı, radar, kontrol ve güç ünitelerinden oluşur.
- Personel: Normalde 90 asker görev alsa da, savaş koşullarında 3 asker tarafından yönetilebilir.
- Maliyet: Tek bir bataryanın maliyeti 1 milyar doları, tek bir önleyici füzenin maliyeti ise 4 milyon doları bulmaktadır.
Bu yüksek maliyetlere rağmen sistemin caydırıcılığı büyük. Ancak Ukrayna’nın hava sahasını tam anlamıyla koruyabilmesi için sadece Patriot sistemlerine değil, aynı zamanda bu sistemlerin zamanında, yeterli sayıda ve stratejik olarak doğru noktalara konuşlandırılmasına da ihtiyacı var.