Türkiye’nin Zengin Biyolojik Çeşitlilik Envanteri Büyüyor
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü‘nün yürüttüğü titiz çalışmalarla Türkiye’nin biyolojik çeşitlilik envanteri sürekli olarak güncellenmektedir. Bakanlığın geliştirdiği “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veri Tabanı” kayıtlarına göre, ülke genelinde toplam 3 bin 692 endemik tür tespit edilmiştir. Bu türlerin büyük bir çoğunluğunu 3 bin 496 ile damarlı bitkiler oluştururken, 196 tanesi ise hayvan türlerinden meydana gelmektedir.
Coğrafi Konumun Biyolojik Çeşitliliğe Etkisi
Türkiye’nin Avrupa-Sibirya, Akdeniz ve İran-Turan bitki coğrafyalarının kesişim noktasında bulunması, ona eşsiz bir ekosistem çeşitliliği kazandırmaktadır. Bu stratejik konum, ülkemizde orman, dağ, step, sulak alan, kıyı ve deniz gibi çok sayıda farklı ekosistemin bir arada var olmasına olanak tanıyarak zengin bir biyolojik çeşitlilik merkezi oluşturmaktadır.
Nuh’un Gemisi: Türkiye’nin Dijital Doğa Hafızası
Nuh’un Gemisi veri tabanı, her tür için özel bir “kimlik kartı” oluşturarak bilgileri hem mekânsal hem de zamansal olarak izlenebilir kılmaktadır. Toplanan verilerle Türkiye’nin en stratejik veri havuzlarından biri haline gelen platformda, bugüne kadar 2 milyona yakın kayıt oluşturulmuştur. Bu özelliğiyle Nuh’un Gemisi, Türkiye’nin en büyük “gov” uzantılı veri tabanı olma unvanını taşımaktadır.
Yeni Keşifler Dünya Literatüründe
Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi kapsamında yürütülen arazi çalışmaları sayesinde, 2013 yılında 11 bin 701 olan kayıtlı damarlı bitki türü sayısı, 2025 itibarıyla 12 bin 141’e yükselmiştir. Proje, sadece mevcut türleri kayıt altına almakla kalmayıp, aynı zamanda yeni keşifleri de dünya literatürüne kazandırmaktadır. Son dönemde keşfedilen bazı önemli türler şunlardır:
- İstanbul’da bulunan İstanbul soğanı
- Eskişehir’de tespit edilen Yunus Emre çiçeği ve Eskişehir kekiği
- Denizli’deki Viola denizilensis
- Şırnak’taki yeni Kızandikeni (Cousinia) türü
Verilerin Stratejik Önemi ve Sektörel Katkıları
Bu zengin veri tabanında toplanan bilgilerin, doğa koruma çalışmalarının yanı sıra birçok farklı sektöre de önemli katkılar sunması hedeflenmektedir. Verilerin kullanılacağı başlıca alanlar arasında şunlar yer almaktadır:
- Gıda ve Tarım
- Ormancılık
- İlaç ve Kozmetik
- Tıp
- Enerji
- Savunma Sanayii
Ayrıca, halkın biyolojik çeşitliliğe olan farkındalığını artırmak amacıyla verilerin bir kısmı kamuya açık olarak paylaşılmaya devam etmektedir.