UCM’den İsrail’in Talebine Ret: Netanyahu ve Gallant Kararları Geçerli
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Ön Dava Dairesi, İsrail’in Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkındaki tutuklama emirlerinin iptal edilmesi yönündeki talebini reddettiğini duyurdu. Mahkeme, 9 Mayıs 2025 tarihli başvuruya ilişkin kararını kamuoyuyla paylaştı.
İsrail’in Reddedilen Talepleri
Mahkeme kararında, İsrail’in davayla ilgili iki temel talepte bulunduğu belirtildi. Bu talepler şunlardı:
- Netanyahu ve Gallant hakkında çıkarılan tutuklama emirlerinin geri çekilmesi, iptal edilmesi veya geçersiz sayılması.
- Savcılığın Filistin’deki duruma ilişkin yürüttüğü soruşturmanın tamamen askıya alınması.
Mahkemenin Yargı Yetkisi ve Gerekçeleri
Kararda, İsrail’in UCM’nin Filistin topraklarında işlenen suçlara ilişkin yargı yetkisi bulunmadığı yönündeki itiraz gerekçelerinin kabul edilmediği özellikle vurgulandı. Mahkeme, Temyiz Dairesi’nin 24 Nisan 2025 tarihli kararının, UCM’nin yargı yetkisine sahip olmadığı şeklinde yorumlanamayacağını net bir şekilde ifade etti.
Daire, Roma Statüsü’nün 19(7) maddesi uyarınca bir soruşturmanın askıya alınmasının yalnızca bir devletin davanın “kabul edilebilirliğine” itiraz etmesi durumunda mümkün olduğunu, ancak İsrail’in böyle bir itirazda bulunmadığını kaydetti.
Mahkeme ayrıca, Filistin’in de konuyla ilgili beyan sunma talebini, eldeki bilgilerin yeterli olduğu ve ek bir beyana gerek duyulmadığı gerekçesiyle reddetti.
Kararın Arka Planı ve Süreç
Davanın geçmişi, uluslararası hukuk açısından önemli dönüm noktaları içermektedir. Sürecin kilit tarihleri ve kararları şunlardır:
- 5 Şubat 2021: UCM, Filistin’in Roma Statüsü’ne taraf bir devlet olduğuna ve mahkemenin yetki alanının 1967’den beri işgal altında olan Gazze ve Batı Şeria’yı kapsadığına hükmetti.
- 3 Mart 2021: Savcılık, Filistin’deki duruma ilişkin resmi soruşturma başlattığını duyurdu.
- 23 Eylül 2024: İsrail, Roma Statüsü’nün 19(2) maddesi uyarınca mahkemenin yargı yetkisine resmi olarak itiraz etti.
- 21 Kasım 2024: UCM Ön İnceleme Dairesi I, Netanyahu ve Gallant hakkında savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar gerekçesiyle tutuklama emri çıkardı.
- 24 Nisan 2025: UCM Temyiz Mahkemesi, İsrail’in itirazının zamanından önce yapıldığına dair önceki kararı bozarak, konuyu yetki alanı itirazının esasına karar vermesi için daireye geri gönderdi.