AB ve ABD Arasında Ticaret Gerilimi Tırmanıyor
Avrupa Birliği, Washington yönetimi ile devam eden ticaret müzakerelerinin 1 Ağustos tarihine kadar bir anlaşmayla sonuçlanmaması durumunda misilleme yapmaya hazırlanıyor. Eğer bir anlaşmaya varılamazsa, ABD’nin Avrupa Birliği’nden ithal edilen neredeyse tüm ürünlere yüzde 30 gümrük vergisi getirme tehdidi bulunuyor.
Geçtiğimiz hafta sonu ABD’nin bu tehdidi içeren mektubuyla gafil avlanan Avrupa Komisyonu, vakit kaybetmeden 72 milyar euro değerindeki ABD ihracatına yönelik misilleme gümrük vergisi planını açıkladı. Bu plan, daha önce gündeme gelen 95 milyar euro değerindeki ABD ürünlerine yönelik tarife listesinin bir devamı niteliğindedir.
Misilleme Tarifelerinin Hedefindeki Sektörler ve Ürünler
Potansiyel AB vergileri, ABD’den ithal edilen sanayi ürünlerini hedef almaktadır. Bu ürünlerin toplam değeri 65,7 milyar euroyu bulmaktadır. Hedefteki ana ürün grupları şunlardır:
- Uçak ve uçak parçaları
- Makineler ve otomotiv ürünleri
- Kimyasallar ve plastikler
- Tıbbi cihazlar ve ekipmanlar
Ayrıca, burbon viski gibi tarım ürünleri ile eğlence parkı ekipmanları, diş fırçaları, saç fırçaları ve doğal kauçuk lateks gibi daha küçük kalemler de misilleme listesinde yer alıyor. Bu vergilerin uygulanması, Avrupalı tüketiciler ve işletmeler için daha yüksek fiyatlar ve artan enflasyon anlamına gelecektir.
Ancak S&P Global Ratings baş ekonomisti Sylvain Broyer‘e göre, misilleme tarifelerinin enflasyon üzerindeki etkisi sınırlı olabilir. Broyer, Euronews Business’a verdiği demeçte, “AB’nin ABD mallarına koyacağı vergiler Avrupa enflasyonunu ancak birkaç onda bir puan artırır ve genel ekonomik faaliyetleri ciddi şekilde etkilemez,” dedi.
Broyer, asıl büyük riskin teknoloji, ödeme sistemleri ve danışmanlık gibi sektörlerde Avrupa’nın ABD hizmetlerine olan bağımlılığı nedeniyle tedarik zinciri kesintilerinden kaynaklanabileceğini belirtti.
Ticaret Savaşından En Çok Etkilenecek AB Ülkeleri
Olası bir ticaret savaşında, bazı AB ülkelerinin ekonomileri, kilit sektörlerdeki tedarik zinciri sorunları nedeniyle ciddi şekilde zarar görebilir.
Havacılık Sektörü: Entegre ve Kırılgan
Havacılık sektörü, AB misillemelerinden en çok etkilenecek alanların başında geliyor. Avrupa Komisyonu’na göre, sadece uçak ve uçak parçaları ithalatı yaklaşık 11 milyar euro değerinde. 2024 yılında ABD’den en fazla uçak ithal eden ülkeler sırasıyla İrlanda, Fransa, Hollanda ve Almanya oldu.
ABD ve AB havacılık endüstrileri derinden entegre durumdadır. Örneğin, Fransız Thales şirketi hem ABD’li Boeing‘e hem de Avrupalı Airbus‘a sistemler sağlarken, ABD’li Honeywell de Airbus için kritik bileşenler tedarik etmektedir. AB’nin vergileri, 2024’te gelirlerinin %13‘ünden fazlasını (8,7 milyar dolar) Avrupa’dan elde eden Boeing için doğrudan bir darbe olacaktır. Bu durum, ABD’nin de Airbus’a yönelik vergileri artırma riskini doğurmaktadır.
İrlanda’nın Kritik Konumu ve Riskleri
İrlanda, küresel havacılık finansmanındaki merkezi rolü nedeniyle özellikle savunmasızdır. Ülke, 50’den fazla uçak kiralama şirketine ve dünya ticari filosunun %37’sini oluşturan 10 binden fazla uçağa ev sahipliği yapmaktadır. Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel, ABD vergilerinin toplam etkisiyle İrlanda’nın 2028’e kadar kümülatif reel GSYH kaybının yüzde 3‘e ulaşabileceğini öngörüyor.
Oxford Economics’ten kıdemli ekonomist Rory Fennessy, “İrlanda’da uçak ithalatı GSYH’nin yüzde 1’inden fazlasına karşılık gelirken, Hollanda’da büyük makineler ve tıbbi ekipman ithalatı GSYH’nin yüzde 6’sına eşdeğer,” diye belirtti.
Otomotiv ve Tedarik Zinciri Etkileri
Potansiyel tarifelerden etkilenecek üçüncü en büyük ürün grubu araçlardır. 2024’te ABD’den en çok araç ithal eden ülkeler Almanya (7,5 milyar euro) ve Belçika (1,8 milyar euro) oldu. Bu sektördeki fiyat artışları, Almanya’nın zor durumdaki otomotiv endüstrisine bir darbe daha vurabilir ve Volkswagen ile Mercedes gibi markaları maliyet düşürme önlemlerine itebilir. Bu durum, bu markaların üretim tesislerinin bulunduğu Macaristan, Polonya ve Slovakya gibi ülkeleri de dolaylı olarak etkileyecektir.
Kimyasallar, Plastikler ve Tıbbi Cihazlar
Listede yer alan diğer önemli ürün grupları ve en çok etkilenecek ülkeler şunlardır:
- Kimyasallar: Bu alanda en çok ithalatı Belçika (13,7 milyar euro), Hollanda (12,5 milyar euro) ve Almanya (12,3 milyar euro) yapmaktadır.
- Plastikler: Belçika (3 milyar euro), Almanya (2 milyar euro) ve Hollanda (1,5 milyar euro) en büyük ithalatçılardır.
- Tıbbi Cihazlar: Hollanda (4,63 milyar euro), Almanya (2,65 milyar euro) ve Belçika (1 milyar euro) en çok ithalat yapan ülkelerdir.
AB ayrıca, 6,4 milyar euro değerinde tarım ürününe de vergi koymayı planlıyor. Bu durum, Fransız şarabı ve İrlanda viskisi gibi ikonik Avrupa ürünlerinin de ABD misillemelerinden etkilenme riskini artırıyor.
Anlaşma Umudu ve Misilleme Kararlılığı
Brüksel yönetimi, bir ticaret savaşından kaçınmak için hala bir anlaşma arayışında olduğunu vurgularken, gerekmesi halinde misilleme yapmaya hazır olduğunun altını çiziyor. Anlaşma sağlanamazsa, Avrupa tarımından havacılığa kadar pek çok sektör, Fransız lobi gruplarının ‘felaket’ olarak nitelendirdiği yüzde 30’luk ABD gümrük vergisiyle karşı karşıya kalacak.