Soruşturmanın Arka Planı: Taranto’daki Ilva Fabrikası
Avrupa Ombudsmanı, Avrupa Komisyonu’nun İtalya’nın güneyindeki Acciaierie d’Italia (eski adıyla Ilva) çelik fabrikasının neden olduğu kirlilikle ilgili 12 yıllık bir ihlal davasını ele alış şeklini incelemek üzere resmi bir soruşturma başlattı. ‘Antlaşmaların Koruyucusu’ rolüyle AB yasalarına uyulmasını denetlemekle yükümlü olan Komisyon’un, kampanyacılara göre Taranto’daki tesis konusunda çok uzun süre göz yumduğu iddia ediliyor.
Şikayet, Sol AP üyesi Valentina Palmisano ile PeaceLink adlı STK’dan Alessandro Marescotti ve Luciano Manna tarafından 4 Haziran‘da, AB organlarının hesap verebilirliğini denetleyen Ombudsman’a sunuldu. Ombudsman görevini yürüten Teresa Anjinho, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen‘e gönderdiği bir mektupla soruşturma kararını resmi olarak bildirdi.
Yıllar Süren İhlal Süreci ve Eleştiriler
Avrupa Komisyonu, Ilva fabrikasının endüstriyel emisyonlar konusundaki AB çevre standartlarını karşılamadığı gerekçesiyle 2013 yılında İtalya’ya karşı bir ihlal prosedürü başlatmıştı. O dönemde Komisyon tarafından yapılan açıklamada, “Yapılan testler hem ILVA sahasında hem de Taranto şehrinin yakın yerleşim bölgelerinde hava, toprak, yüzey ve yeraltı sularında yoğun kirlilik olduğunu göstermiştir” denilmişti. Bu yaygın kirliliğin, yerel nüfusta anormal derecede yüksek kanser oranlarına yol açtığı ve gıda zincirini kirlettiği belirtilmişti.
Komisyon, 2014 yılında ‘ek bir resmi bildirim’ ile süreci devam ettirse de konuyu Avrupa Birliği Adalet Divanı’na (ABAD) taşımadı. Tam 11 yıllık bir aradan sonra, bu yılın Mayıs ayında ikinci bir ek resmi bildirim yayınlayarak İtalya’yı Endüstriyel Emisyonlar Direktifi‘ne uymaya bir kez daha çağırdı.
PeaceLink’ten Alessandro Marescotti, durumu şu sözlerle eleştirdi:
“Taranto’daki ILVA fabrikasının durumu ne yazık ki kurumsal ilgisizliğin gölgesinde kaldı. Taranto, sakinlerinin sağlığı, onuru ve temel hakları pahasına ekonomik çıkarlar uğruna kurban edildi.”
Ombudsman Soruşturmayı Başlattı: Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Talebi
Ombudsman’a sunulan şikayet mektubunda, Komisyon’un ihlal prosedürünü ele alışında haksız yere geciktiği, kamuoyu ile şeffaf bir iletişim kurmadığı ve nihayetinde İtalya’yı ABAD‘a götürmekte başarısız olduğu iddia ediliyor.
Teresa Anjinho, von der Leyen’e 11 Temmuz‘da gönderdiği mektupta, “Komisyon’dan bu şikâyete yazılı bir cevap almanın faydalı olacağı sonucuna vardım” ifadelerini kullandı. Ombudsman, Komisyon’dan 30 Eylül‘e kadar, Eylül 2013’teki ilk resmi bildirim mektubundan bu yana atılan adımları ayrıntılı olarak ortaya koyan bir cevap bekliyor.
Strazburg’dan yazılan mektupta Anjinho, soruşturmanın kapsamını şu sözlerle açıkladı: “Soruşturmanın amaçları doğrultusunda, soruşturma ekibimin ihlal prosedürüne ilişkin Komisyon dosyasının tamamını incelemesinin gerekli olduğuna da karar verdim. Bu dosya, Komisyon ile İtalyan hükümeti arasında yapılan tüm yazışmaların ve iç değerlendirmelerin kopyalarını da içeriyor.”
Tarafların Açıklamaları ve Mevcut Durum
Avrupa Komisyonu sözcüsü, Euronews Green’e yaptığı açıklamada, “Komisyon ile Ombudsman arasında, iyi idari uygulamaların teşvik edilmesi ortak amacıyla, sürekli olarak yapıcı ve etkili çalışma ilişkileri olduğunun” altını çizdi. Bu yıl 7 Mayıs‘ta gönderilen ikinci ek resmi bildirimin ardından İtalya’nın Komisyon’a yanıt vermek için iki ayı vardı. Tatmin edici bir yanıt gelmemesi halinde Komisyon’un bir ‘gerekçeli görüş’ yayınlayabileceği belirtildi. İtalya’nın zamanında yanıt verip vermediği ise bilinmiyor; Sol grup sözcüsü, bilgi edinme başvurularının gizlilik gerekçesiyle reddedildiğini söyledi.
Komisyon’un İtalya’ya Çağrısı
Avrupa Komisyonu sözcüsü, İtalyan makamlarının sorumluluklarına dikkat çekerek şunları ekledi:
“İtalyan makamları harekete geçmelidir. İtalya mevzuatını Endüstriyel Emisyonlar Direktifi ile uyumlu hale getirmelidir. Acciaierie d’Italia çelik fabrikasına verilen iznin eksikliklerini gidermelidir. Çelik tesisinin söz konusu Direktif hükümlerine uygun olarak işletilmesini acilen sağlamalıdır. Geçtiğimiz yıllarda Komisyon, İtalyan yetkililer tarafından Çevre planının uygulanmasını yakından takip etmiştir. Bu planın Ağustos 2023‘e kadar uygulanarak uyumluluğun yeniden tesis edilmesi gerekiyordu. Ancak bugüne kadar Çevre Planı tam olarak uygulanmamıştır.”
Konuyla ilgili yorum almak için İtalyan hükümeti ile de temasa geçildiği bilgisi paylaşıldı.