Emekli Maaşına Kredi Borcu İçin Bloke Konulabilir mi?
Milyonlarca emekliyi yakından ilgilendiren önemli konulardan biri, bankaların tüketici kredisi borçları nedeniyle emekli maaşlarına bloke koyup koyamayacağıdır. Genel kural olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenen emekli maaşları, kişinin rızası olmadan haczedilemez ve üzerine bloke konulamaz. Ancak bu koruma, belirli durumlarda ve emeklinin kendi onayıyla aşılabilmektedir.
Bankaların Emekli Maaşına Bloke Koyma Koşulları
Bankalar, bir emeklinin maaşına doğrudan haciz işlemi uygulayamaz. Ancak, emekli bir kişi bankadan tüketici kredisi veya kredi kartı kullanırken imzaladığı sözleşmede, borcun ödenmemesi durumunda maaşından kesinti yapılmasına veya maaş hesabına bloke konulmasına izin veren bir maddeyi onayladıysa durum değişir. Bu, ‘açık rıza’ olarak kabul edilir ve bankaya yasal bir zemin sunar.
Kredi Sözleşmelerindeki Kritik Maddeler
Emeklilerin kredi kullanırken sözleşmeleri dikkatle incelemesi hayati önem taşır. Genellikle sözleşmelerin içinde küçük puntolarla yer alan ve dikkatten kaçabilen bazı maddeler bankalara bu hakkı tanır. Dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
- Maaştan Otomatik Virman/Takas Talimatı: Kredi taksitlerinin, maaş hesabından otomatik olarak çekilmesine yönelik verilen talimatlar.
- Bloke ve Mahsup Yetkisi: Kredi borcunun ödenmemesi halinde, bankanın maaş hesabı dahil tüm hesaplar üzerinde bloke ve mahsup (kesinti) yetkisine sahip olacağına dair maddeler.
- Açık Rıza Beyanı: Emekli maaşının haczedilemeyeceği kuralına bir istisna oluşturmak için emeklinin bu duruma açıkça rıza gösterdiğini belirten ifadeler.
Emeklinin Rızası Olmadan Bloke Konulabilir mi?
Eğer kredi sözleşmesinde veya ek bir belgede emeklinin maaşından kesinti yapılmasına veya hesaba bloke konulmasına dair açık bir onayı yoksa, bankanın bu işlemi yapması hukuka aykırıdır. Emekli maaşları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. maddesi uyarınca, SGK alacakları ve nafaka borçları dışında haczedilemez. Banka alacakları bu istisnalar arasında yer almaz.
Uzmanlar, emeklilerin kredi çekerken ‘Maaşımdan kesilsin’ veya ‘Maaş hesabıma bloke konulmasını kabul ediyorum’ gibi ifadelere imza atmadan önce sonuçlarını iyi düşünmesi gerektiğini vurguluyor. Bu imza, yasal korumayı ortadan kaldıran bir anahtar niteliğindedir.
Hukuka Aykırı Bloke Durumunda Ne Yapılmalı?
Eğer bir emekli, rızası olmamasına rağmen maaş hesabına bloke konulduğunu fark ederse, yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. İzlenebilecek adımlar şunlardır:
- Öncelikle banka şubesine yazılı bir itiraz dilekçesi sunmak.
- Sonuç alınamazsa Tüketici Hakem Heyeti’ne veya Tüketici Mahkemesi’ne başvurmak.
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) şikayette bulunmak.
Sonuç olarak, bankaların tüketici kredisi borçları için emekli maaşına bloke koyabilmesi, tamamen emeklinin kredi sözleşmesi sırasında verdiği izne bağlıdır. Bu nedenle, kredi kullanmadan önce tüm sözleşme şartlarının dikkatlice okunması büyük önem taşımaktadır.