Emtia Piyasasında Yılın İlk Yarısında Yüksek Volatilite
Emtia piyasası, yılın ilk yarısında artan oynaklık ve fiyatlardaki dalgalanmalarla dikkat çekti. Bu dönemde özellikle platin, fiyatında yaşanan yaklaşık yüzde 50’lik artışla öne çıkan ürün oldu.
Piyasalardaki Satış Baskısının Arkasındaki Nedenler
Yılın ilk yarısında emtia piyasaları, küresel ekonomik belirsizlikler ve özellikle tarife endişeleri nedeniyle sert dalgalanmalara sahne oldu. ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelerle ilgili açıklamaları ve diğer ülkelerden gelen misilleme adımları, ticaret savaşlarının derinleşebileceği endişesini canlı tuttu. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’den gelen veriler de piyasalar üzerinde belirleyici oldu.
Analistler, Çin’in iç talebindeki zayıflığın ve derinleşen deflasyon endişelerinin talep endişelerini artırdığını belirtiyor. Trump’ın tarifeler konusundaki değişken tutumu belirsizliği körüklerken, bu durum emtia piyasalarında satış baskısına yol açtı. Ayrıca, Orta Doğu’da İsrail-İran arasında artan gerilimler ve ABD’nin İran’a yönelik olası müdahalesi gibi jeopolitik riskler, özellikle altın ve petrol fiyatlarını doğrudan etkiledi.
Değerli Metallerde Sert Yükselişler Görüldü
Jeopolitik riskler ve Trump’ın politikalarına ilişkin belirsizlikler, değerli metallere olan talebi artırdı. Yılın ilk yarısında ons bazında fiyatlarda önemli artışlar kaydedildi:
- Altın: %25,9 artış
- Gümüş: %25 artış
- Platin: %49,9 artış
- Paladyum: %20,9 artış
Bu süreçte altının ons fiyatı 3.499,99 dolar ile rekor kırarken, platinin ons fiyatı 1.437,22 dolarla son 11 yılın en yüksek seviyesini gördü.
Altın ve Gümüşe Olan Talep Artıyor
Ekonomik büyümeye ilişkin endişeler, güvenli liman olarak görülen altına olan talebi artırdı. Rekor fiyatlara rağmen merkez bankaları ve Asyalı yatırımcıların yanı sıra Çin’den gelen güçlü fiziki talep de dikkat çekti. Gümüş fiyatları ise güçlü endüstriyel talep, arz sıkıntısı ve jeopolitik belirsizlikler nedeniyle yükseldi. Güneş enerjisi, elektronik ve elektrifikasyon trendlerindeki rolü, gümüşün yatırım cazibesini artırdı. Silver Institute, küresel gümüş açığının azalacağını öngörse de arz kısıtlamaları fiyat artışında ana etken olmaya devam ediyor.
Platin Fiyatlarındaki Rekor Yükselişin Nedenleri
Platin fiyatlarındaki yükselişte ticaret savaşları önemli bir rol oynadı. Analistler, Trump ile Elon Musk arasındaki gerilimin de platini öne çıkardığını vurguluyor. Bu gerilim, Trump’ın elektrikli araç teşviklerini azaltabileceği beklentisini doğurdu. Platin, daha çok içten yanmalı motorlu otomobillerde kullanıldığı için bu durum talebi artırdı. Ayrıca, Çin’in nisan ayında yüksek miktarda platin ithal etmesi de fiyatları destekleyen bir diğer faktör oldu.
Bakır, Baz Metallerdeki Yükselişe Öncülük Etti
Yılın ilk altı ayında baz metaller, bakır öncülüğünde genel bir yükseliş trendi izledi. Tezgah üstü piyasada libre bazında fiyat değişimleri şu şekilde oldu:
- Bakır: %26,8 artış
- Kurşun: %4,7 artış
- Alüminyum: %1,8 artış
- Nikel: %1,1 azalış
- Çinko: %7,9 azalış
Özellikle Çin’den gelen güçlü talep ve tarife endişeleri nedeniyle ABD’ye bakır akışının devam etmesi, arz endişelerini artırarak bakır fiyatlarını yukarı taşıdı.
Enerji ve Tarım Gruplarında Düşüş Gözlendi
Enerji Piyasasında Satış Baskısı
Enerji grubunda mayıs ayında sert satışlar yaşandı. Brent petrolün varil fiyatı yüzde 11, doğal gaz fiyatları ise yüzde 4,9 düştü. OPEC+ grubunun üretimi artırma planı ve küresel ticaret savaşlarının yakıt talebini azaltacağı endişesi, petrol fiyatlarını aşağı çekti. Doğal gazda ise Asya’daki talep düşüşü, rekor seviyedeki üretim ve ılıman hava koşulları fiyatları olumsuz etkiledi.
Tarım Ürünlerinde Fiyat Hareketleri
Tarım grubunda ise karışık bir seyir izlendi. Chicago Ticaret Borsası’nda buğday, mısır ve pirinç fiyatları düşerken, soya fasulyesi yükseldi. ABD’deki yağışlar buğdayı, küresel üretim tahminleri ise mısır ve pirinci olumsuz etkiledi. Çin’in Brezilya’dan yoğun soya fasulyesi alımı fiyatları artırdı. Pamuk, şeker, kahve ve kakao gibi ürünlerde ise küresel büyüme ve talep endişeleriyle düşüşler yaşandı. Özellikle Brezilya’nın rekor şeker üretimi beklentisi, şeker fiyatlarında sert düşüşe neden oldu.
Uzman Değerlendirmesi
Capital Economics İklim ve Emtia Ekonomisti Hamad Hussain, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Güney Afrika’dan gelen zayıf üretim ve Çin’in talebindeki artış platin fiyatlarını desteklemeye yardımcı olurken, spekülatif alımlardaki artış fiyatlardaki yükselişin ana nedeni olarak görülüyor. Bu durum, platin rallisinin piyasa duyarlılığındaki bir değişime karşı çok hassas olduğu anlamına geliyor.” dedi.