Emtia Piyasasında Yılın İlk Yarısında Yüksek Volatilite
Emtia piyasası, yılın ilk yarısında artan oynaklık ve yükselen fiyat dalgalanmalarıyla dikkat çekti. Bu dönemde en çok öne çıkan ürünlerden biri, fiyatı %50’ye yakın artış gösteren platin oldu. Küresel ekonomideki belirsizlikler ve jeopolitik gerilimler, piyasalardaki bu hareketliliğin ana nedenleri olarak gösteriliyor.
Küresel Belirsizlikler ve Ticaret Savaşları Satış Baskısını Artırdı
Yılın ilk yarısında emtia piyasası, özellikle tarife endişeleri ve küresel ekonomik belirsizlikler nedeniyle sert dalgalanmalara sahne oldu. ABD Başkanı Donald Trump‘ın tarifelerle ilgili açıklamaları ve diğer ülkelerin misilleme adımları, ticaret savaşlarının derinleşebileceği endişelerini canlı tuttu. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin‘den gelen ekonomik veriler de piyasalar üzerinde belirleyici bir rol oynadı.
Analistler, Çin’deki iç talep zayıflığının ve derinleşen deflasyon endişelerinin talep endişelerini artırdığını belirtiyor. Trump’ın tarifeler konusunda değişken beyanlarda bulunması, piyasadaki belirsizlikleri daha da artırarak satış baskısına neden oldu. Ayrıca, Orta Doğu’da İsrail-İran arasında artan gerilimler ve ABD’nin İran’a yönelik olası müdahaleleri, özellikle altın ve petrol fiyatlarını doğrudan etkiledi.
Değerli Metallerde Sert Yükselişler Yaşandı
Jeopolitik riskler ve Trump’ın politikalarına ilişkin belirsizlikler, değerli metal fiyatlarında önemli artışlara yol açtı. Yılın ilk yarısında ons bazında fiyat artışları şu şekilde gerçekleşti:
- Altın: %25,9
- Gümüş: %25
- Platin: %49,9
- Paladyum: %20,9
Bu dönemde altının ons fiyatı 3.499,99 dolarla rekor kırarken, platinin ons fiyatı 1.437,22 dolarla yaklaşık 11 yılın en yüksek seviyesini gördü.
Altın Güvenli Liman Talebiyle Yükseldi
Ekonomik büyümeye ilişkin endişeler, yatırımcıları güvenli liman olarak görülen altına yöneltti. Rekor fiyatlara rağmen, başta Çin olmak üzere Asyalı yatırımcılar ve merkez bankalarından gelen güçlü fiziki talep de altın fiyatlarını destekledi.
Gümüşe Endüstriyel Talep Dopingi
Gümüş fiyatları, güçlü endüstriyel talep, arz sıkıntısı ve jeopolitik belirsizlikler nedeniyle artış gösterdi. Güneş enerjisi, elektronik ve elektrifikasyon trendlerindeki rolü, gümüşe olan talebi artırdı. Uluslararası bir dernek olan Silver Institute, küresel gümüş açığının azalacağını öngörse de, arz kısıtlamaları fiyat artışlarında temel itici güç olmaya devam ediyor.
Platin Neden Öne Çıktı?
Platin fiyatlarındaki yükselişte ticaret savaşları önemli bir rol oynadı. Analistler, Trump ile Elon Musk arasındaki gerilimin de platin talebini etkilediğini vurguladı. Bu gerilim, Trump’ın elektrikli araçlara yönelik teşvikleri azaltabileceği beklentisini doğurdu. Platin, içten yanmalı motorlu araçların egzoz sistemlerinde yoğun olarak kullanıldığı için bu durum talebi artırdı. Ayrıca, Çin’in nisan ayında yüksek miktarda platin ithal etmesi de fiyatları yukarı çeken bir diğer faktör oldu.
Baz Metallerde Bakır Yükselişi Sırtladı
Yılın ilk altı ayında baz metaller, bakır öncülüğünde genel bir yükseliş eğilimi gösterdi. Fiyat değişimleri libre bazında şu şekilde oldu:
- Bakır: %26,8 arttı
- Kurşun: %4,7 arttı
- Alüminyum: %1,8 arttı
- Nikel: %1,1 azaldı
- Çinko: %7,9 azaldı
Bakır fiyatları, özellikle Çin’den gelen güçlü taleple desteklendi. ABD’ye yönelik tarife endişeleri nedeniyle artan arz endişeleri de fiyatların yükselmesine katkı sağladı.
Enerji Grubunda Sert Satış Baskısı Görüldü
Enerji grubunda ise düşüş hakimdi. Mayıs ayında Brent petrolün varil fiyatı %11, doğal gazın MMBtu cinsinden fiyatı ise %4,9 azaldı. Petrol fiyatlarındaki düşüşte, OPEC+ grubunun üretimi artırma planı ve ticaret savaşlarının küresel yakıt talebini azaltacağı endişesi etkili oldu. Doğal gaz fiyatları ise Asya’daki talep düşüşü, rekor seviyedeki üretim ve ılıman hava koşulları nedeniyle geriledi.
Tarım Grubunda Düşüşler Hakim Oldu
Tarım ürünlerinde genel olarak düşüşler gözlendi. Chicago Ticaret Borsası’nda fiyatlar buğdayda %2,4, mısırda %10,7 ve pirinçte %10,9 azalırken, soya fasulyesinde %1,6 arttı. Intercontinental Exchange’de ise pamuk %0,4, şeker %15,9, kahve %6,1 ve kakao %22,9 değer kaybetti. ABD’deki yağışlar buğday fiyatlarını düşürürken, Brezilya’daki rekor üretim beklentisi şeker fiyatlarında sert düşüşe yol açtı. Çin’in Brezilya’dan yoğun talebi ise soya fasulyesi fiyatlarını yükselten tek istisna oldu.
Uzman Değerlendirmesi
Capital Economics İklim ve Emtia Ekonomisti Hamad Hussain, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Güney Afrika’dan gelen zayıf üretim ve Çin’in talebindeki artış platin fiyatlarını desteklemeye yardımcı olurken, spekülatif alımlardaki artış fiyatlardaki yükselişin ana nedeni olarak görülüyor. Bu durum, platin rallisinin piyasa duyarlılığındaki bir değişime karşı çok hassas olduğu anlamına geliyor.” dedi.